De stemming in het Verenigd Koninkrijk om de Europese Unie te verlaten zal het wereldwijde economische herstel vertragen. De groei en de inflatie zullen lager uitvallen dan ze anders zouden zijn geweest. De impact van de Brexit zal echter veel meer worden gevoeld in het Verenigd Koninkrijk en in de eurozone dan in de Verenigde Staten, Japan en de opkomende landen.
Dat er gevolgen op lange termijn zullen zijn voor de financiële markten en voor de economische activiteit in het Verenigd Koninkrijk en in de landen die er nauw mee verbonden zijn, staat buiten kijf. Bovendien zal het hele gebeuren voor een bepaalde periode de onzekerheid en dus ook de volatiliteit opdrijven.
Over het algemeen verwacht ik een gematigde wereldwijde groei en inflatie in een omgeving die de voorbije jaren is gekenmerkt door een beperkte groei van de monetaire massa en van kredieten.
Post Brexit
Voor het referendum over de Brexit, heeft de Britse economie in het 1e kwartaal van 2016 een bescheiden groei van 2% op jaarbasis geboekt. Gezinnen lieten zich stilaan weer verleiden tot het aangaan van kredieten en bankleningen zaten opnieuw in de lift. Een groot deel van deze verbetering kan weer van tafel worden geveegd door de onzekerheid die Brexit met zich meebrengt. Bijkomend kunnen lagere kapitaalstromen, een terugval van de investeringen en jobverlies worden verwacht.
Kanshebbers
Vooral de export en financiële dienstverlening in het bijzonder zijn kanshebbers om heel wat tegenwind te krijgen wanneer het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie rond de onderhandelingstafel gaan zitten om een nieuwe commerciële relatie uit te tekenen.
De omvang van de daling van de investeringen en de vertraging van de Britse economie zullen grotendeels afhangen van de voorwaarden die het Verenigd Koninkrijk bedingt rond de vier vrijheden van de EU – vrij verkeer van goederen, diensten en kapitaal en vrij verkeer van personen.
De twee partijen hebben belangen te beschermen, maar de EU zal waarschijnlijk tijdens de onderhandelingen de dans leiden. Ik ga nu uit van een 1,4%-groei voor de Britse economie in 2016, terwijl ik eerder een groei van 2,2% tipte, en voor 2017 reken ik op een groei van ongeveer 1%.
Lange termijn
Terwijl de gevolgen van Brexit op lange termijn in het voordeel van de rest van de EU zouden moeten spelen, onder meer door investeringen die het VK links zullen laten liggen en naar de EU zullen vloeien, ben ik ook van mening dat de schokken veroorzaakt door het zwakkere pond en een vertragende groei in het VK nefast zullen zijn voor de economieën in de andere EU-landen op korte termijn.
Bovendien brengt het programma van kwantitatieve versoepeling (QE) van de ECB minder stimulansen voor de markten en de volledige economie van de eurozone met zich mee dan normaal het geval zou moeten zijn en dat komt door enkele zwakke elementen in de samenstelling van het programma.
In de eerste plaats omdat er gekozen is om QE door te voeren via de gebruikelijke kanalen van kredietcreatie, namelijk het banksysteem, maar dat werkt niet. Ik verwacht dus nog steeds een gematigde groei in de eurozone en reken op een reële BBP-groei van zo’n 1,6 % in 2016.
VS
Brexit zal slechts een minieme directe en reële impact hebben op de Amerikaanse economie. Indirect echter zou een sterkere dollar een mogelijke zorg kunnen worden. Aangezien de Amerikaanse economie haar herstelbeweging zal voortzetten, ben ik van mening dat de Federal Reserve binnen de komende 6 tot 12 maanden in staat zal zijn om opnieuw haar monetaire politiek te verstrakken en de rente te verhogen.
Rekening houdend met de door Brexit aangedreven financiële instabiliteit en de Amerikaanse presidentsverkiezingen later dit jaar, voorziet ik geen rente-ingreep voor december, behalve indien de economie een flinke groeischeut zou krijgen. Voor 2016 voorzie ik een reële BBP-groei van 1,8% in de VS.
Japan
De zwakke economische dynamiek op lange termijn in Japan, in de verf gezet door een geannualiseerde BBP-groei van 0% in het eerste kwartaal van 2016, is het gevolg van aanhoudende structurele zwaktes in het land zoals onder meer de veroudering van de bevolking, een daling van de actieve bevolking, de sterkte van de yen als ook de tegenvallende resultaten van drie jaar Abenomics. Ik verwacht voor dit jaar in Japan slechts een groei van het reële BBP van 0,7% en opnieuw deflatie, namelijk -0,2%.
Opkomende markten
In de opkomende economieën heeft de zwakte van China, net als de recessie in Brazilië en Rusland een impact gehad op de grondstoffenmarkten. Ondanks het beperkte prijsherstel van olie en ijzererts kampen heel wat basisindustrieën met massale overcapaciteit die waarschijnlijk op de grondstoffenprijzen zullen wegen. Terwijl de grondstoffenproducenten uit de opkomende landen mogelijk een nieuwe depreciatie van hun munt moeten ondergaan, is de tijd rijp dat de productiesector uit deze landen begint te profiteren van het aanhoudende herstel in de VS. De schuldafbouw en de verbetering van de bankbalansen zullen eerder bepalend zijn voor de vooruitzichten van sommige grote opkomende landen na jaren van snelle kredietgroei dan de directe of indirecte effecten van Brexit. Ik verwacht overigens niet dat de groei van de Chinese economie op korte termijn fors gaat aantrekken en rekent daarentegen voor 2016 op een vertraging van de groei van het reële BBP in China tot 6,6%.