Ik kijk vrijwel nooit naar televisiespelletjes, waarvan het ene nog geestdodender is dan het andere. Maar iedereen heeft wel eens gehoord van de ‘Zwakste Schakel’. Stelt u zich eens de volgende transpositie voor.
Het begin
Een spel dat begint met zestien spelers die behalve een gemeenschappelijke munt, vrijwel geen gemeenschappelijke waarden hebben. DE spelers moeten samen, maar ieder voor zich, proberen om verder te komen, zonder concessies te doen en soms zelfs ten koste van de medespelers. Voor de sterkste spelers is de verleiding in het begin natuur lijk gro ot om de zwakke schakels uit te schakelen. Maar zoals u weet kunnen bij dit spel de zwakken samen proberen de sterkste schakel voortijdig uit te schakelen! U begrijpt natuurlijk waar ik heen wil, maar laten we dit debacle ook op een serieuzere manier bekijken.
Natuurlijk fout
Natuurlijk schiet Griekenland tekort. Omdat het land geen enkele structurele hervorming heeft doorgevoerd om haar concurrentiepositie in een steeds verder geglobaliseerde omgeving te verbeteren. Omdat het land niet eerlijk is geweest over de overheidsfinanciën (als enige land?). Maar Griekenland is eerder een symptoom dan een extra oorzaak van de crisis. Het is het topje van de ijsberg. Europa, en in het bijzonder de eurozone, is snel, ongetwijfeld té snel, gevormd. Zonder enige tegenprestatie konden landen die voorheen nog tot de opkomende landen behoorden, toetreden tot de economische ruimte, waar de kredietkranen wijd voor hen werden opengedraaid, zonder dat daar enige langdurig geloofwaardige politieke en fiscale eis tegenover stond. Wat in een periode van koude o orlog met zes landen met de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal nog kon, is nu, met een Europese Unie van 27 landen en een eurozone met 16 landen, niet meer mogelijk. Na eindeloos gedraal heeft de Europese Unie, met hulp van het IMF, er met veel moeite een driejaren-steunplan voor Griekenland uitgeperst (dat nog in een groot aantal landen moet worden goedgekeurd; het zal mevrouw Merkel nog veel moeite kosten), met een aantal drastische eisen aan het land om de overheidsfinanciën weer zodanig op orde te brengen dat zij voldoen aan de bekende criteria van Maastricht. Dit roept de volgende vier vragen op: Is het plan geloofwaardig? Gaan de Grieken er in deze vorm mee akkoord? Kan hiermee worden voorkomen dat deze crisis naar de rest van Europa overslaat? Wat zijn voor ons de gevolgen hiervan in termen van allocatie van activa?
Lekker goedkoop
Als dit plan wordt uitgevoerd zoals het is opgesteld, kan Griekenland zich gedurende drie jaar tegen een rente van 5% herfinancieren en hoeft het twee jaar lang geen beroep te doen op de kredietmarkten; bovendien worden de overheidsfinanciën op kwartaalbasis door de controleurs van het IMF gecontroleerd, zoals ook het geval was bij de reddingsplannen die in het verleden voor de opkomende landen werden ingevoerd. De kans op maatschappelijke onrust is echter groot. Door de maatregelen die getroffen moeten worden, zal het Griekse volk de broekriem met drie gaatjes tegelijk moeten aanhalen en het dus benauwd krijgen. Als het land het begrotingstekort in iets meer dan 4 jaar met 11 punten moet terugbrengen, moet dit wel leiden tot economische ellende. Het snijden in de overheid suitgaven zal uiteraard gepaard gaan met een ernstige recessie en dus met een daling van inkomsten. Dit betekent dat, om het tekort met 11 punten terug te dringen, er met 13 of 14 punten in de uitgaven moet worden gesneden. Het is dan ook niet zo zeker dat het besmettingsgevaar volledig is geweken. Ook andere landen hebben een hoog begrotingstekort, een hoge schuldenlast en een tekort aan binnenlandse spaargelden. Frankrijk staat er niet beter voor dan de andere landen, verre van dat zelfs. Het land heeft in de afgelopen jaren aangetoond dat het zelfs in een periode van groei niet in staat was om voor de uitgaven voor schuldaflossing een primair begrotingsoverschot te realiseren. Terwijl Italië, dat beslist hoge schulden heeft, wel een structureel overschot heeft.
Het gevolg
Het rechtstreekse gevolg van de Griekse crisis is dan ook dat een groot aantal Europese landen genoodzaakt zijn om fiscale bezuinigingsmaatregelen te treffen, want afgezien van de vele landen van de eurozone moeten wij ook voor Engeland, aan de vooravond van belangrijke verkiezingen, rekening houden met de bedroevende overheidsfinanciën van dat land. Deze bezuinigingsmaatregelen hebben voor ons belangrijke gevolgen voor de positionering van activa en de keuze van aandelen: het groeiherstel dat in Europa gestalte krijgt, zal door de noodzakelijke fiscale bezuinigingsmaatregelen worden afgeremd, waardoor de Europese Centrale Bank inschikkelijker beleid zal moeten blijven voeren dan zij nog maar een paar maanden geleden van plan was. Deze omgeving van overvloedige liquiditeit blijft gunstig voor de aandelen, in het bijzonder voor de aandelen van exportondernemingen die hun voordeel zullen doen met de binnenlandse vraag van sterk groeiende gebieden. Dat pleit ook voor onverbiddelijke voortzetting van de zwakke eurokoers. Door de beperking van de overheidsuitgaven zal de binnenlandse vraag zonder meer dalen. Deze kan voor een deel alleen worden gecompenseerd ten koste van een terugkerend concurrentievermogen dat op korte termijn alleen kan worden bereikt door een sterk dalende euro. In onze portefeuilles voor mondiaal beheer is dan ook een belangrijk deel van het vermogen naar andere valuta’s dan de euro verp laatst. Zoals wij eind maart al in onze kwartaalverslagen aangaven, is Carmignac Patrimoine dan ook nog slechts voor 15% aan de euro blootgesteld. En de portefeuille van Carmignac Investissement is in zijn geheel blootgesteld aan de dollar en opkomende valuta’s.
Door: Eric Le Coz, Carmignac Gestion
Elke ochtend beleggingstips ontvangen? Meld u gratis aan voor Cashcow Daily!