De kloof tussen de overheid en de gewone burger is niet de enige kloof waar de afgelopen jaren veel over werd gesproken. Economen, analisten en beleggers hebben het al enige tijd ook over een andere kloof, die tussen de financiële markten en de onderliggende economie. De aandelenkoersen zouden een weergave moeten zijn van de kracht van de onderliggende economie maar de afgelopen jaren is daar weinig van te zien geweest.
De koersen klommen als het economisch beter leek te gaan, omdat dat nou eenmaal hogere omzetten en winsten betekent. Maar ze klommen óók – ik kan zelfs juist zeggen – als de economische vooruitzichten verslechterden. De reden voor een stijging tegen die achtergrond is dat dan de kans op nieuw stimulerend beleid van vooral de centrale banken, toenam. En dat klonk de markten als muziek in de oren. Dé correctie op de markten van de afgelopen jaren, die van eind 2018, had bijvoorbeeld niets te maken met veranderde economische vooruitzichten maar alles met het besef op de markten dat de Fed het echt meende als de bank zat na te denken de rente in 2019 3 of 4 keer op te krikken. De economische vooruitzichten waren, if anything, goed op dat moment.
Dat de belangen van de economie en de financiële markten verschillen, daarvan hebben we begin deze maand een prachtig voorbeeld gezien. Koersen spoten omhoog toen duidelijk werd dat de Democratische presidentskandidaat Joe Biden de nieuwe president van de VS zou worden maar zijn partij geen meerderheid in de Senaat zou veroveren.
“Koersen klommen óók als de economische vooruitzichten verslechterden”
Economen waren enigszins teleurgesteld. De Senaat moet veelal zijn goedkeuring geven aan voorgenomen economisch en financieel beleid van de president, iets wat de president voor een belangrijk deel vleugellam kan maken. Gezien de diepe politieke verdeeldheid in het land, de wens van de Republikeinen om van Biden een wat men ‘one term president’ noemen te maken én de grote kans dat sommige Republikeinse senatoren waarschijnlijk over 4 jaar zullen proberen Biden uit het Witte Huis te krijgen, is de kans groot dat beide kampen elkaar weinig zullen gunnen en we te maken krijgen met een politieke patstelling de komende jaren waarbij de rechtbanken, tot aan het Gerechtshof toe, het druk zullen krijgen.
Dat houdt in dat op korte termijn wel een nieuwe steunronde voor de economie te verwachten is, maar dat de omvang ervan minder zal zijn dan als de Democraten ook de Senaat hadden veroverd. Verder is het te verwachten dat de staatsschuld blijft klimmen en begrotingstekort hoog blijft.
Beleggers daarentegen reageerden opgetogen.
Met president Biden is een afname van spanningen in de wereld te verwachten. Niet wat de spanningen tussen de VS en China betreft, dat blijft doorgaan omdat het om meer dan de handel gaat, maar wel wat de spanningen betreft tussen de VS en de traditionele bondgenoten zoals de Europese Unie. En dát zou een welkome ontwikkeling zijn, ook, maar niet alleen, omdat een mogelijke handelsoorlog tussen de VS en de EU zeer onwaarschijnlijk wordt. Dat de Republikeinen een meerderheid in de Senaat hebben, maakt op het gebied van buitenlands beleid niet veel uit. De president is wat buitenlands beleid betreft vrijwel autonoom.
Er kan ook een streep door de plannen van president Biden om met nieuwe regels te komen voor de met name big tech-bedrijven. Dat is van belang omdat die bedrijven de koersen de afgelopen tijd op sleeptouw hadden genomen. De belangrijkste reden voor de prima prestatie van de S&P500 index is de uitbundige stijging van de waarde van een handjevol, te weten tien, technologiebedrijven. De S&P490 om het maar zo te zeggen, deed het aanmerkelijk minder goed.
Nieuwe, strengere regels tot aan de opsplitsing eraan toe, zouden de koersen van die groep geen goed hebben gedaan dachten beleggers. Met de Senaat in Republikeinse handen, is de kans daarop zeer laag. Net als de kans op een hogere winstbelasting overigens, ook al iets wat de markten kan bekoren.
“Met president Biden is een afname van spanningen in de wereld te verwachten”
En op monetair gebied is de kans groot dat Jerome Powell de voorzitter van de Fed blijft. Dat is een goed vooruitzicht voor de markten omdat die weten wat voor vlees ze in de kuip hebben.
Vooruitzicht op minder geopolitieke spanningen, voldoende nieuwe steun van de overheid om het herstel aan de gang te houden, een lagere kans op nieuwe regels voor techbedrijven en hogere winstbelastingen met als een soort saus over dat alles heen het aanhoudend zeer ruime monetaire beleid, zo niet een verdere verruiming ervan… er zijn slechtere scenario’s voor de aandelenmarkten te bedenken. Oh, ja, dat de langetermijnrentes zeer laag blijven, en reëel vaker wel dan niet negatief, is ook gunstig voor de aandelenmarkten.