De renteontwikkeling houdt iedereen bezig. Spaarders hebben vooral te maken met de steeds lagere spaarrente en voor pensioenfondsen leidt een rentedaling tot een lagere dekkingsgraad.
Beleggers in obligaties hebben als gevolg van de rentedaling juist mooie koerswinsten behaald. Zij zijn bang voor een rentestijging omdat de koerswinsten dan weer verdwijnen.
In dit blog geven we antwoord op vragen als: wat drijft de ontwikkeling van de rente? Hoe reageren de verschillende obligaties hierop? En hoe kun je hier als belegger het beste mee omgaan?
Risicovrije rente + kredietopslag
De obligatierente bestaat uit twee delen: risicovrije rente + kredietopslag. Omdat de overheid in principe niet failliet kan gaan, wordt de rente op Nederlandse staatsobligaties gebruikt voor de risicovrije rente. De (risicovrije) rente vormt een vergoeding voor inflatie. Omdat we de inflatie op lange termijn minder goed kunnen inschatten, is de rente op langere leningen normaal gesproken hoger.
De kredietopslag is een vergoeding voor het faillissementrisico. Bij kredietwaardige bedrijven met een lage schuld, stabiele winstgevendheid, voldoende bezittingen, etc. is de kans klein dat zij hun verplichtingen niet nakomen. Deze bedrijven noemen we ook wel investment grade. Bedrijven met een hogere risicograad noemen we high yield. Bij een hogere kredietrisico hoort ook een hoger rendement.
In de onderstaande tabel zijn de looptijd, het verwachte rendement en het rendement over januari 2017 van staatsobligaties, kredietwaardige bedrijfsobligaties en hoogrenderende bedrijfsobligaties weergegeven:
Categorie | Duration | Verwacht rendement | Rendement Januari 2017 |
Staatsobligaties | 7,1 jaar | 0,68% | -2,0% |
Kredietwaardige bedrijfsobligaties | 5,2 jaar | 0,98% | -0,6% |
Hoogrenderende euro bedrijfsobligaties | 3,0 jaar | 2,70% | +0,6% |
Bron: iShares.com 1 februari 2017
Obligatiekoersen zijn gedaald
De 10-jaars rente op Nederlandse staatsobligaties steeg in de eerste weken van 2017 met 0,25% tot 0,6%. Als gevolg van de stijgende rente zijn obligatiekoersen gedaald. De koersbeweging van obligaties is: – rentebeweging * duration. Zowel een grotere rentebeweging als een langere duration leiden tot een grotere koersbeweging.
Zoals de tabel aangeeft hebben staatsobligaties de langste duration. Deze zijn daarom ook het meeste gedaald als gevolg van de rentestijging. Hoogrenderende obligaties in Europa hebben door de korte looptijd weinig last gehad van de rentestijging. Het effect van een daling van de kredietopslag was groter, waardoor deze obligaties in januari 0,6% stegen.
Bedrijfeconomisch klimaat
Het bedrijfseconomisch klimaat is belangrijk voor het beleggingsresultaat op bedrijfsobligaties. De afgelopen jaren is het aantal faillissementen onder Europese bedrijven klein. Daardoor is de kredietopslag in de afgelopen jaren afgenomen. In het huidige, economische klimaat van een redelijke economische groei en lage rente gaan historisch gezien weinig bedrijven failliet.
In combinatie met extra vraag naar bedrijfsobligaties door het opkoopprogramma van de ECB, zorgt dit voor lagere kredietopslagen. Vooral hoogrenderende obligaties hebben hiervan geprofiteerd.
De meeste beleggers verwachten dat de inflatie laag blijft. De centrale banken geven ook aan dat zij het stimulerende beleid handhaven. Aan de andere kant vormt het optreden van Trump een risico voor de inflatie. Door de vrije handel te beperken, wordt het importeren van goedkope (half)producten uit lage lonenlanden moeilijker. Dit leidt tot hogere inflatie en ook een hogere rente.
Het economische klimaat is goed voor het bedrijfsleven. We verwachten weinig faillissementen en een daling van de kredietopslag.
Liever kredietrisico dan renterisico
De koers van obligaties hangt af de risicovrije rente, de kredietopslag en de looptijd. We verwachten dat de rentestijging niet doorzet, maar met de acties van Trump is het risico wel toegenomen. Aan de andere kant zijn de omstandigheden voor kredietrisico prima.
Door in bedrijfsobligaties te beleggen neem je bewust het kredietrisico om zo te profiteren van het positieve economische klimaat en loop je geen grote risico’s als de rente verder stijgt.