We zijn het land van de drie R’ en: rust, reinheid, regelmaat. In dat laatste herkent u vast het woord ‘regel’, want daar hebben we in ons land ‘regelmatig’ mee te maken. Soms is dat lekker overzichtelijk, maar even zo vaak vormen die regels een bron van ergernis. Vooral als ze van de overheid afkomstig zijn.
Neem bijvoorbeeld de manier waarop Nederland is ingericht. Dat doen we heel gestructureerd. Daar bestaat sinds mensenheugenis een lijvig pakket wettelijke voorschriften voor, beter bekend als de Wet Ruimtelijke Ordening. De eerste versie hiervan dateert al weer van 1962. In de Wro staan alle stappen die gevolgd moeten worden bij de totstandkoming van ruimtelijke plannen.
Een kort lesje ruimtelijke ordening voor dummies. Als u hierover meer weet dan ik, kunt u dit stuk rustig overslaan. Die bestemmingsplannen zijn het terrein van de gemeente. En dat is al jaren zo. Meer dan een halve eeuw. Bestemmingsplannen voorkomen dat uw buurman zomaar een nertsenfokkerij in zijn schuur begint, of dat er zonder dat u het weet een kartbaan in uw favoriete wandelpark wordt aangelegd.
In het bestemmingsplan van een gemeente staat aangegeven welke functie er aan een bepaald gebied wordt toegekend. Om er enkele uit een hele opsomming te noemen: wonen, natuur, horeca, detailhandel, sport, centrum, water, bedrijventerrein, recreatie, agrarisch en gemengd. Daar moet iedereen zich aan houden: bewoners, ondernemers en de gemeente zelf. Helder, maar niet flexibel. Denk bijvoorbeeld maar eens aan al die leegstaande panden op bedrijfsterreinen. Of aan boerderijen waarop niet meer geboerd wordt. Daar zou je toch best iets creatiefs voor kunnen bedenken?
Bestemmingen kunnen in theorie herzien worden. Dat kan de wens van de gemeente zijn, of van u als burger. Stel, de gemeente gaat voor die kartbaan, en zet in op een bestemmingswijziging van natuur naar recreatie. Dan komt er een heel navigatietraject op gang. Van inspraakprocedures via ontwerpbestemmingsplannen langs zienswijzen en definitieve bestemmingsplannen tot aan eventuele beroepsprocedures bij de Raad van State. Democratisch, maar soms nodeloos ingewikkeld en tijdrovend. Bijvoorbeeld als u de bestemming van uw agrarische grond wilt laten aanpassen om er bijvoorbeeld een bed & breakfast te beginnen. Er hoeft maar één buurman dwars te liggen en u bent al een seizoen inkomsten misgelopen.
De overheid heeft inmiddels ook begrepen dat er een soepeler koers ingezet moet worden op het gebied van ruimtelijke ordening. Deels is dit een noodgedwongen koerscorrectie, want strakke regelgeving vraagt inzet van ambtenaren en kost geld. Maar goed, er gaat op termijn het een en ander veranderen. Naar verwachting treedt in 2018 de Omgevingswet in werking. Deze nieuweling gaat 15 bestaande wetten vervangen, waaronder de Wet ruimtelijke ordening. Daarmee wordt de besluitvorming over ruimtelijke projecten sneller en eenvoudiger, volgens de Rijksoverheid.
Wat is het nieuwe idee? Dat burgers prima in staat zijn om te bepalen hoe ze hun eigen omgeving in willen richten. Dat is bijna revolutionair te noemen. Voor anarchie hoeven we overigens niet te vrezen. Dit is wel Nederland hè. De lossere teugel gaat gelden voor zogenaamde ‘bestemmingsvrije zones’, die natuurlijk weer van tevoren vastgesteld moeten worden. Door de overheid.
Maar het is al een tijdje duidelijk dat gemeenten openstaan voor meer flexibiliteit in de regelgeving. Het zorgt voor economische variatie in gebieden die nu dreigen dood te bloeden. En dat biedt ook kansen voor bijvoorbeeld eigenaren en potentiële kopers van landbouwgrond. Een aantal durfgemeenten heeft een voorschot genomen op de invoering van bestemmingsplanvrije gebieden. Hollands Kroon, qua land- en wateroppervlakte de derde grootste Nederlandse gemeente, heeft hiervan de primeur. En als er één schaap over de dam is…?
Één reactie op “Bestemmingsplanvrije toekomst?”
Interessant om over het thema bestemmingsplannen te lezen. Het nieuwe idee klinkt goed. Ook geloof ik dat men graag invloed zou willen hebben op wat er in hun eigen omgeving gebouwd wordt. Toch denk ik dat de rol van de gemeente erg belangrijk blijft. Met name wanneer het gaat om heb behouden van een goede infrastructuur.