Snel zal blijken dat de Brusselse corona-hulp onvoldoende is.
Minister Wopke Hoekstra van Financiën kan even tevreden achterover leunen over het bereikte akkoord. Uit een steunpotje, deels via het ESM, van 540 miljard euro mogen alleen leningen voor de ‘directe en indirecte kosten voor volksgezondheid en preventie’ zonder voorwaarden worden verstrekt. Voor andere leningen gelden dezelfde voorwaarden van hervormen en bezuinigen, het oude neoliberale denken. Nederland wil niet opdraaien voor de lasten van andere landen. Dat is al eeuwen zo. Hulp wordt gezien als een investering die rendement moet opleveren. Discutabel? Leef er maar mee.
Coronabonds waren voor Nederland en enkele andere landen onbespreekbaar. De ESM-steun is echter weinig anders. De financiering van het ESM loopt via de kapitaalmarkt en de Europese overheden stellen zekerheden. Het is een goede zaak dat hulp aan noodlijdende landen in principe wordt gefinancierd via de kapitaalmarkt, wat zowel in het geval van de vulling van het EMS-potje als de uitgifte van coronabonds het geval kan zijn. Nederland is doodsbang dat het wat kost.
Het gevaar is dat wordt gedacht dat het potje van 540 miljard voldoende zal zijn voor zorg en een economisch herstelplan. Het is een druppel op een heetgebakerde plaat, omdat het slechts 3% is van de Europese economie. De economische schade zal groter en structureler zijn dan na de bankencrisis. Toen kon met een strakke focus een reddingsplan worden uitgevoerd, nu moet met hagel worden geschoten.
Iets als coronabonds zijn onvermijdelijk. Laat de politiek zich daar nauwelijks mee bemoeien, laat het over aan de ECB. Dat is toch het laatste resort, want denk niet dat de staatsgarantie van de ESM-miljarden of coronabonds zal worden gedragen door lidstaten. In geval van een economische ramp zal de ECB als opkoper optreden. Europa kan niet worden gered met dogmatische modellen als die van Hoekstra. Dat kan enkel met stimulerende maatregelen, desnoods met helikoptergeld.