Mijn oog viel op een feitje, genoemd in een column in de Financial Times, namelijk dat de eurozone aandelenmarkt die van de Verenigde Staten bij lange na niet kan bijhouden. Althans ná de kredietcrisis.
Dit kunt u inderdaad terugzien in onderstaand figuur waar de procentuele beweging van beide markten vanaf maart 2009 zichtbaar zijn. Deze datum is gekozen omdat dit rond het dieptepunt van de kredietcrisis lag.
De totale opbrengst van de aandelenmarkt in de Verenigde Staten (S&P) is in deze jaren in Amerikaanse dollars 335%. Die van de Europese aandelenmarkt (Eurostoxx 50) bedraagt 142% in euro’s.
Wat kunnen de redenen hiervan zijn?
Laten we eerst naar de waarderingen kijken, misschien zijn de Verenigde Staten wel aantrekkelijker geprijsd dan Europa.
Allereerst het dividendrendement, het verwachte dividendrendement in de VS is 1,9% en die in de eurozone is 3,8%. Als we kijken naar de koers/winst verhouding zien we dat voor Amerikaanse aandelen een hogere waardering betaald wordt dan voor de Europese aandelen, namelijk in de VS 21 maal en in Europa 17 maal de winst. De price to book ratio is in de VS 3,3 en die in Europa 1,9. Ook de price to sales ratio laat in Europa een gunstiger waardering zien, deze ligt bij ons 1,1 en in de VS dubbel zo hoog met 2,2.
Het kan ook niet liggen aan het feit dat de Europese rentetarieven misschien hoger zijn dan de Amerikaanse en die ervoor zorgen dat er meer in obligaties wordt belegd. Ook dit is niet het geval, de tweejaars Amerikaanse staatsrente geeft een rendement van 2.60 % en de tweejaars Nederlandse staatsrente geeft een veel lager rendement van minus 0,60 %. Last but least hebben we in Europa nog een centrale bank die monetair stimuleert, terwijl die in de Verenigde Staten monetair op de rem stapt.
We kunnen dus concluderen dat de eurozone absoluut goedkoper is gewaardeerd dan de Verenigde Staten. Dus het ligt niet aan de fundamentele factoren.
Laten we nu de periode voorafgaand aan de kredietcrisis eens vergelijken, hoe de beide markten zich toen tot elkaar hebben verhouden.
Hieronder is zichtbaar de procentuele verandering van 1 januari 1999 (is de start van de euro) tot aan de start van de kredietcrisis. Hier zien we in deze periode de Europese aandelen het beter doen dan de Amerikaanse.
We kunnen dus concluderen dat er na de kredietcrisis een andere dynamiek is ontstaan, namelijk die van dat Europa minder heeft gepresteerd. Terwijl uit het decennium voorafgaand aan de kredietcrisis bleek dat hier geen reden toe was.
De reden is naar mijn mening politiek van aard, namelijk dat de Verenigde Staten als één land zijnde enerzijds de problemen van de kredietcrisis voortvarender hebben kunnen oplossen, maar tevens dat het project euro natuurlijk zo sterk is als de zwakste schakel. En daarvan hebben we al menig tal zien voorbijkomen sinds de start van de kredietcrisis. We hebben natuurlijk de regeringscrisis gehad rond Berlusconi in 2011, Griekenland die structureel extra gelden nodig had, een Europese Centrale Bank president die er alles aan deed om de euro te redden en de nu weer een regering in Italië die meer wil uitgeven dan Europa redelijk acht en nu wordt de Europese aandelenmarkt zelfs harder geraakt door de valutacrisis van de Turkse lira. En bij iedere specifieke crisis in de eurozone werd het vertrouwen in de gehele eurozone geraakt.
Een oplossing is de gaten te dichten zodat we niet iedere keer een kleine crisis moeten bestrijden die pan Europees in getallen uitgedrukt verbleekt. Als dit het geval is betekent het dat Europa een grotere markt is, en kunnen we ook toe naar de waarderingen die nu gelden voor de Amerikaanse aandelenmarkten. Dat zou betekenen dat onze aandelenmarkten nog met tientallen procenten kunnen stijgen. Goed nieuws voor iedereen die aandelen bezit.
Volgens een statistiek van De Nederlandsche Bank bezitten Nederlandse huishoudens alleen al 25 miljard aan Nederlandse aandelen. Laten we aannemen dat ze nog 25 miljard bezitten aan Europese aandelen middels bijvoorbeeld beleggingen in beleggingsfondsen. Verder bezitten alle Nederlandse werknemers indirect aandelen via hun pensioenfonds. Het pensioenvermogen in Nederland is ongeveer 1400 miljard. Laten we aannemen dat 20% hiervan in Europese aandelen is belegd, dan vertegenwoordigt dit een getal van 350 miljard. Al met al een bedrag van 400 miljard wat we in Europese aandelen beleggen.
Stel nu dat Europa één land zou zijn dat zou er op basis alleen al van de vergelijking tussen beide continenten in koers winst verhouding Europese aandelen met 23% kunnen stijgen. Dit betekent een stijging van 92 miljard aan bezit van aandelen. Een mooie welvaartsstijging die voor het oprapen ligt als we zien welke kansen Europa ons biedt.