December is begonnen. De feestmaand. De Sinterklaasmaand. De goede voornemens maand. Maar ook een centrale bankenmaand!
Het bestuur van de centrale bank van Australië beet de spits af. De bank besloot de rente te houden op 0,1%, gaf aan de rente op dat niveau minstens de komende drie jaren te houden en mocht het nodig zijn verder te verlagen.
De komende weken is het de beurt aan hun collega’s uit Canada, de eurozone, de VS, het VK, Zwitserland en Japan. De maand wordt afgesloten niet ver van Australië, op Nieuw-Zeeland waar de centrale bankiers op de laatste dag van het jaar bij elkaar zullen komen. En de kans is groot dat ook het rentecomité van de centrale bank van China op die dag vergadert. Afgelopen jaren heel vaak op 31 december dus zou zomaar kunnen dat ze dat dit jaar ook doen.
De kans is groot dat meerdere van de genoemde centrale banken een Kerstcadeau voor de markten zullen brengen. De economische opleving na de coronarecessie in de eerste helft van dit jaar, loopt gevaar door de tweede coronagolf namelijk. Verschillende indicatoren laten zien dat de economische activiteit alweer vertraagt na het herstel in het derde kwartaal. Een nieuwe krimp in het vierde kwartaal zou geenszins verbazen. De ECB heeft meermaals laten doorschemeren dat de bank op 10 december het monetaire beleid in de eurozone verder zal verruimen, net als de Fed.
Het doel is zowel de groei als de inflatie aan te jagen; beiden zijn vele te laag voor de centrale bankiers.
Doorgaans is het effect van een ruim monetair beleid eerst te zien in de groei en daarna, met een vertraging, in de inflatiecijfers. En nog voordat het effect op de groei te zien is, zal dat waarschijnlijk op de markten gebeuren.
“De kans is groot dat meerdere centrale banken een Kerstcadeau voor de markten zullen brengen”
Over inflatie gesproken: de kans is groot dat de geldontwaarding voorlopig zeer laag blijft, maar ik maak me wel zorgen over de grote mate van overtuiging, zowel onder beleggers als economen en centrale bankiers, dat de inflatie nooit meer, of in ieder geval dit decennium, zal stijgen.
In de wetenschap dat economisch herstel en stijgende prijzen doorgaans hand in hand gaan, arbeid in de toekomst door de vergrijzing schaarser zal worden (en wat schaarser wordt, wordt duurder) en globalisering die behoorlijk wat wind tegen krijgt, zou ik daar niet zo zeker van durven zijn.
Arbeid dat minder schaars werd en voortschrijdende globalisering waren dé factoren die de inflatie de afgelopen decennia omlaagdrukten; als die factoren gaan draaien, hoe groot is de kans dat dat zonder (inflatie)gevolgen zal blijven?
Maar ook als de inflatie toch stijgt, kunnen beleggers rustig slapen, klinkt het vaak, omdat de centrale banken de rentes kunnen verhogen om die onwelkome gast de deur te wijzen.
Dat centrale banken de rentes kunnen verhogen, dat geloof ik meteen. Kan ook moeilijk anders, maar of ze dat zullen willen? Nee.
Het risico op een aardbeving op de financiële markten, zij noemen dat financiële instabiliteit, wordt dan veel te groot. Dat is al eens eerder gebeurd. In 2018 verhoogde de Fed de rente en de bank was van plan daar in 2019 mee door te gaan. Echter, toen de Fed-rente de 1,25% aantikte, duikelden koersen in elkaar. Financiële instabiliteit werd realiteit en een recessie leek aanstaande. Veel huishoudens, bedrijven en overheden kunnen een beetje hogere rente al niet aan door de hoge schulden die ze hebben. Blijkbaar is 1,25% al te hoog. Dat is zorgwekkend als je het mij vraagt, omdat als de inflatie op middellange termijn wel klimt, een centrale bank toch echt meer dan 125 basispunten nodig heeft om een te forse inflatiestijging te voorkomen.
Vergeet niet: eind jaren zestig dacht ook vrijwel iedere econoom dat stijgende inflatie onmogelijk was als de economische groei zakte en werkloosheid steeg: wat bleken ze ernaast te zitten zeg! De jaren zeventig brachten precies die onmogelijke combinatie met zich mee en de enige manier orde te herstellen in de economie was voor de Fed om de rente te verhogen naar 20%. Ja, dat las u goed: 20 procent!
Zo’n centrale bankenmaand is van belang voor anderen dan alleen mensen zoals ik die zich in die wereld verdiepen. Waarom? Omdat de centrale banken allesbepalend zijn tegenwoordig! Aangezien over die instellingen bij het grote publiek meer onbekend is dan bekend, heb ik daarom onlangs een hoorcollege uitgebracht over de centrale banken, over zaken zoals wat ze doen en waarom en waar de centrale bankiers achter de schermen allemaal mee te maken hebben. Want als u dacht dat hun taak simpel was…. En omdat deze maand een echte centrale bankenmaand is, kun je dat hoorcollege bij de uitgever tot en met 15 december met 10% korting beluisteren (gebruik daarvoor de actiecode CB2020NB).