Het probleem waar de aandelenmarkten mee kampen is veel groter dan op het eerste gezicht lijkt.
Het wordt opgehangen aan de inflatie en rente. Dat is behapbaar en is per definitie een tijdelijk probleem, omdat centrale banken instrumenten hebben om in te grijpen en het tij te keren. Het probleem is echter veel groter; het gaat veel dieper. Er is een ondergrondse angst dat gebrek aan nieuwe technologieën, uitvindingen de hoop op groei als een zeepbel uit elkaar laat spatten. Zonder groei is er geen vertrouwen, geen hoop, geen kredietverlening, minder geld voor wetenschap, innovatie en investeringen.
Dat is een fundamenteel risico zoals blijkt uit het volgende citaat uit het boek Sapiens van Yuval Noah Harari: “De menselijke economie is er sinds het begin van de moderne tijd in geslaagd om exponentieel te groeien, alleen maar omdat wetenschappers om de zoveel jaar met een nieuwe ontdekking of een nieuw snufje komen. Banken en regeringen drukken geld, maar uiteindelijk schieten de wetenschappers al het geld voor (note: zonder kennis is er niets om in te investeren). De laatste paar jaar hebben banken en regeringen als gekken geld bijgedrukt. Iedereen is spookbenauwd dat de huidige economische crisis de economische groei zal afremmen. Er worden dus vanuit het niets biljoenen dollars, euro’s en yens gecreëerd, waarmee goedkoop krediet in het systeem wordt gestopt in de hoop dat wetenschappers en techneuten met iets heel groots kunnen komen voordat de bom barst. Alles hangt af van de mensen in de laboratoria. Nieuwe ontdekkingen op terreinen als biotechnologie en nanotechnologie kunnen compleet nieuwe industrieën creëren, waarvan de winsten de biljoenen aan fantasiegeld kunnen dekken die de banken en regeringen sinds 2008 in omloop hebben gebracht. Als de witte jassen die verwachtingen niet inlossen voordat de zeepbel knapt, staan ons nog hele zware tijden te wachten”.
En dan moeten die uitvindingen ook nog economisch nut hebben waardoor winsten als een katalysator voor groei gaan functioneren. Robots die vijf keer zo snel als mensenhanden bakstenen stapelen, hebben dat in zich, net als snelle vervoersmiddelen als de hogesnelheidstrein en hyperloop die tijd vrijspelen voor economische handelingen. De Robot en alles wat daar omheen hangt als Kunstmatige Intelligentie zijn aanjagers van groei. Dankzij de tot ‘leven’ komende robots heeft de vergrijzende Japanse economie toch enige groei kunnen realiseren.