De Amerikaanse staatsschuld is voor 70% in handen van ingezetenen, voor 30% in handen van buitenlanders. Van die 30% is China goed voor een vijfde. Bijna 6% van de Amerikaanse staatsschuld is dus in handen van China. Reken je Hongkong en Singapore mee, kom je boven de 7%. De stelling wordt daarom wel verdedigd dat China daarmee een politiek wapen heeft om de Verenigde Staten onder druk te zetten.
China kan immers dreigen die schuld op de markt te gooien en daarmee de Amerikaanse rente omhoog drijven en de dollar omlaag. Ik ben daar niet zo zeker van. Het doet mij een beetje denken aan de uitspraak: “als jij aan de bank een schuld hebt van 1000 euro, heb jij een probleem. Heb je een miljoen schuld, dan heeft de bank een probleem.” Een dollarcrisis zou de yuan in waarde doen stijgen en daarmee de export-gedreven Chinese economie in grote problemen brengen. Een stijging van de Amerikaanse lange rente zou valuta- en koersverliezen op de resterende obligaties in bezit van China opleveren. Een afzwakking van de Amerikaanse economie zou ook China treffen. Het schuldenwapen lijkt me bij nader inzien niet goed inzetbaar.
Dit is waarschijnlijk een van de redenen waarom China in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Europese Unie zeer voorzichtig heeft gereageerd op de door de Amerikaanse president beloofde invoerheffingen van 25% op staal en 10% op aluminium. Om te beginnen hebben we het hier over klein bier. Als we even afzien voor de tijdelijke uitzonderingen voor Canada en Mexico gaat het om handelsbeperkingen ter waarde van 50 miljard dollar, of ongeveer 2% van de totale Amerikaanse importen. Voor China hebben de invoerrechten al bijna helemaal niets te betekenen. China vertegenwoordigt slechts ruim 2% van de Amerikaanse staalimporten en dan hebben we het over 0,1% van de totale staalproductie in China. Ook exporteert China maar een heel klein deel van zijn aluminiumproductie naar de Verenigde Staten.
China heeft geen belang bij een majeure verstoring van de handelsrelatie met de Verenigde Staten. Daaraan dankt het de creatie van miljoenen banen in China en verwierf het dankzij investeringen aanzienlijke technologische en industriële kennis.
Het lijkt er echter op dat het niet bij staal en aluminium blijft en dat het Witte Huis andere maatregelen op het oog heeft en deze specifiek gericht tegen China. Het zou dan gaan om invoerrechten met betrekking tot tenminste USD 30 miljard jaarlijkse Chinese importen om China te straffen voor de vermeende diefstal van Amerikaans intellectueel eigendom. Het zou dan gaan om hoog-technologische goederen zoals halfgeleiders en zogenaamde ‘new energy vehicles’, maar ook om meer alledaagse producten zoals consumenten elektronica, kleding en mogelijk zelfs schoenen. Ook zou er sprake kunnen zijn van beperking van Chinese investeringen in de Verenigde Staten een plafond op visums voor Chinese onderzoekers en juridische stappen tegen China bij de Wereldhandelsorganisatie.
Een dergelijk omvangrijk pakket, dat mogelijk in stapjes wordt ingevoerd, kan China natuurlijk niet zonder meer over zijn kant laten gaan en vergeldingsmaatregelen zijn onvermijdelijk. Hoorde ik daar iemand al ‘wereldwijde handelsoorlog roepen’? De bewoner van het Witte Huis is onberekenbaar en een handelsoorlog is in niemands belang, het belangrijkste argument dat het niet zover hoeft te komen.
Zou het toch hierop uitlopen, dan begroot ex-Goldman Gavyn Davies de schade op 1 tot 3% van het wereld BBP in de komende jaren. Dit lijkt overkomelijk, voor de wereldeconomie misschien wel, maar niet voor financiële markten die geprijsd zijn voor perfectie, dunkt mij.
Deze column is gepubliceerd in de recent verschenen Cash magazine.