Wellicht associeert u de titel van deze column met een Suske en Wiske album, er zit echter een reële problematiek achter.
In moeilijke tijden gaan mensen meer sparen. In heel Europa zijn de spaartegoeden van huishoudens naar recordhoogten gestegen. Maar wat gebeurt er met deze overvloed aan overtollig geld? Sparen levert rekeninghouders vrijwel niets op.
Uit onderzoek van de Europese Centrale Bank (ECB) bleek dat toen de pandemie om zich heen greep en de samenleving in lockdown ging, het spaarquotum van huishoudens in de eurozone in de eerste drie maanden van 2020 richting een niveau van 16,9% piekte (zie afbeelding 1). Ter vergelijking: in de laatste maanden van 2019 bedroeg het spaarquotum 12,7%.
Europese huishoudens sparen meer dan ooit tevoren
Vorige maand gaven we aan dat ook steeds meer particuliere beleggers beleggen in aandelen en beleggingsfondsen. Dit aantal valt echter in het niet wanneer we het afzetten tegen de instroom op bankrekeningen die niets opbrengen.Ik wil graag uitleggen waarom sparen geen goed idee is. Bedenk dat prijzen over het algemeen stijgen terwijl de waarde van uw contante geld gelijk blijft. Dat heet inflatie. Er wordt momenteel gediscussieerd over hoe de inflatie zich zal ontwikkelen. Wanneer we kijken naar het verleden, en dat is uiteindelijk het enige wat we kunnen doen, zien we dat prijzen altijd de neiging hebben om te stijgen. Dat betekent dat het mogelijk minder riskant is om uw geld breed gespreid en verstandig te beleggen, om een rendement te behalen dat op zijn minst gelijke tred houdt met de inflatie. Dat laatste gaat u met een bankrekening zeker niet lukken.
Hoe komt het dan dat er niet meer mensen beleggen? Welke redenen voeren ze aan? Vorig jaar legde toezichthouder AFM deze vraag in een enquête voor aan 50.000 Nederlanders. Toen gaf meer dan de helft (55%) van de respondenten aan dat ze beleggen te riskant vonden. De helft (50%) liet weten dat ze onvoldoende verstand hadden van beleggen en een derde (34%) erkende dat ze er niet in waren geïnteresseerd. (Zie afbeelding 2.)
Onze conclusie: er heerst angst voor het onbekende. Dat biedt hoop, want veel kun je leren, bijvoorbeeld via onze pagina Beleggen voor Beginners.
Redenen waarom mensen niet beleggen
Waarom spaarrekeningen riskanter zijn dan u denkt? Zoals we al zeiden is geld op de bank zetten niet zonder risico. Dat heeft drie oorzaken.
Ten eerste hebben we te maken met inflatie. Als de rentes nul of nagenoeg nul zijn, zorgt inflatie ervoor dat uw geld steeds minder waard wordt. Laten we als voorbeeld nemen dat iemand € 10.000 op de bank zet op een moment dat de inflatie gemiddeld 2% bedraagt (dat is de langetermijninflatiedoelstelling van de ECB). Na dertig jaar zal de reële waarde van uw geld zijn afgenomen met € 5400, £ 5400 of CHF 5400. (Zie afbeelding 3).
Ten tweede kunnen ook banken failliet gaan. Hoewel overheden spaartegoeden beschermen via depositogarantiestelsels, is het beschermingsniveau niet oneindig. Zo worden via het Europese depositoverzekeringsstelsel (voor de EU) uw tegoeden slechts beschermd tot respectievelijk € 100.000.
Ten derde beseffen veel mensen niet dat als ze meer dan deze bedragen op een bankrekening zetten, ze in feite investeren in het solvent houden van de bank. Wanneer u geld bij een bank onderbrengt, draagt u bij aan de capaciteit van de bank om verantwoord geld uit te lenen aan bedrijven en particulieren. Banken lopen immers bij zowel bedrijven als particulieren het risico dat deze hun lening- en hypotheekverplichtingen niet meer kunnen nakomen.
Beleggen: het nieuwe neutraal?
Als lezer van deze nieuwsbrief behoort u waarschijnlijk tot de groep mensen die al belegt. Misschien kunt u dan de hierboven genoemde argumenten gebruiken om iemand te motiveren om met beleggen te beginnen. In het geval dat u niet belegt, of het grootste deel van uw geld op een spaarrekening heeft staan, wil ik u graag enkele fundamentele waarheden over beleggen voorleggen.
Op de lange termijn bezien is beleggen niet zo risicovol als velen denken. In de volgende grafiek (afbeelding 4) ziet u dat de kans om geld te verliezen door in aandelen te beleggen, historisch gezien, afnam naarmate u de aandelen langer aanhield. Daarbij moet worden aangetekend dat aandelen een relatief risicovolle beleggingscategorie is. Als u minder riskante beleggingscategorieën zoals obligaties aan uw portefeuille toevoegt, neemt het risico op kortetermijnverliezen verder af.
Bij langere beleggingsperioden nam in het verleden het risico op verlies af (illustratie van de Amerikaanse aandelenindex S&P 500)
Historische kansen op het behalen van positieve of negatieve rendementen voor verschillende beleggingsperioden
U wilt dus niet al uw spaargeld beleggen. Dat is op zich prima. Maar bedenk wel dat al uw spaargeld en beleggingen samen misschien nog niet eens helft van uw vermogen vertegenwoordigen. Wat te denken van uw huis, uw levensverzekeringen, pensioenspaarkapitaal en toekomstig loon? Ook dat zijn allemaal vermogensbestanddelen. In deze context bezien stelt u met uw beleggingsbeslissing een minder groot deel van uw vermogen bloot aan een hoog risico dan u in eerste instantie misschien zou denken. Dit wordt geïllustreerd in afbeelding 5: mensen zijn eerder bereid om een aanzienlijk deel van hun spaargeld te beleggen wanneer zij een meer holistische visie op hun vermogen hebben, en niet alleen kijken naar hun spaargeld en beleggingen.
Het spreekt voor zich dat beleggers niet de waan van de dag moeten volgen. Beleggers moeten weloverwogen beslissingen nemen op basis van kennis die ze zelf hebben opgedaan, of op basis van onafhankelijk advies van derden. Verder moeten zij zeer goed inzicht hebben in hun eigen financiële draagkracht en risicobereidheid.
Spaargeld is slechts een fractie van uw vermogen
Wat is mijn vermogen?
Onlangs heeft een grote Europese private bank zijn aanbevolen verdeling over beleggingscategorieën voor de lange termijn opnieuw bevestigd. Dit betreft een aanbeveling aan klanten ten aanzien van de verdeling van hun geld over liquide middelen, aandelen, obligaties, enzovoort om hun vermogen te beschermen en op lange termijn te laten groeien. Hun aanbeveling is om vrijwel geen contanten aan te houden. Ik deel die opvatting. U heeft contant geld alleen nodig om te gebruiken, om geplande uitgaven te doen en als buffer om perioden van werkloosheid te kunnen overbruggen. Al het overige contante geld, zelfs als het slechts om een kleine regelmatige maandinleg gaat, kan worden gebruikt om te beleggen en een gezonde portefeuille op te bouwen.
Voor iedere langetermijnbelegger lijkt het aanhouden van een groot bedrag aan liquide middelen een goede manier om vermogen kwijt te raken.