Pakistan is zo’n land dat veel beleggers hebben gemeden vanwege de negatieve berichten en percepties die er rond hangen. Ik geloof echter dat de werkelijkheid vaak minder sensationeel is dan ze wordt voorgesteld. Wij denken bovendien dat Pakistan om diverse redenen meer beleggers zal aantrekken in de komende jaren.
Hoewel Pakistan momenteel nog wordt ingedeeld bij de frontiermarkten, maakte de indexsamensteller MSCI in juni bekend dat de onderneming overweegt de MSCI Pakistan Index toe te voegen aan de herzieningslijst voor een mogelijke herclassificatie als opkomende markt in het kader van de jaarlijkse herziening van de marktclassificaties voor 2016.
Wij beleggen op basis van de verdiensten van afzonderlijke aandelen. In ons beleggingsproces besteden we dus niet zoveel aandacht aan dit soort indexveranderingen. Maar vanuit het perspectief van de internationale beleggersgemeenschap zou deze mogelijke verandering kunnen leiden tot een grotere belangstelling voor Pakistan, en dus ook meer internationale kapitaalstromen. Dat MSCI een upgrade overweegt, bevestigt bovendien de inspanningen die de Pakistaanse regering levert en het potentieel dat wij in het land zien.
China en Pakistan
Wij beleggen al een aantal jaren in Pakistan en beschouwen deze markt als een beleggingsbestemming met aantrekkelijke waarderingen die door het negatieve macrosentiment over het hoofd wordt gezien. Pakistan profiteert van verbeterende groeivooruitzichten, volgehouden begrotingsinspanningen, gestage vooruitgang in het doorvoeren van structurele hervormingen in het kader van het programma van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en blijvende steun van regionale partners.
China en Pakistan ondertekende onlangs handels-, energie- en infrastructuurakkoorden ter waarde van 28 miljard dollar in het kader van het totale investeringsplan van 46 miljard dollar voor de oprichting van een economische corridor tussen China en Pakistan (de CPEC). Dit plan omvat uiteenlopende samenwerkingsinitiatieven en -projecten rond connectiviteit, informatienetwerkinfrastructuur, energie, industrie en industrieparken, landbouwontwikkeling en armoedebestrijding, toerisme en financiële samenwerking.
“De Pakistaanse aandelenbeurs was een van de best presterende markten van de laatste vijf jaar”
Infrastructuurprojecten in het kader van het CPEC-programma, zoals de ontwikkeling van een diepzeehaven die directe toegang biedt tot de Indische Oceaan, zouden moeten bijdragen tot een versterking van de handel en investeringen in de regio. China en Pakistan werken samen op vriendschappelijke voet, en regeringsfunctionarissen in China hebben het CPEC-project het vlaggenschip genoemd van het bredere ‘One Belt, One Road’-initiatief, een ambitieus plan om de verbindingen tussen de Chinese markt en de rest van de wereld uit te breiden.
De aankondiging van deze projecten van grote omvang en de mogelijkheid dat Pakistan zou opschuiven naar de status van opkomende markt hebben de Pakistaanse economie gestabiliseerd en hebben bijgedragen tot de Pakistaanse aandelenwinsten van de afgelopen jaren. De Pakistaanse aandelenbeurs was een van de best presterende markten van de laatste vijf jaar (tot juni 2015).
Rendement verdubbeld
De MSCI Pakistan Index is in deze periode meer dan verdubbeld met een rendement van 129%, in vergelijking met een rendement van 45% voor de MSCI Frontier Index en een stijging van 22% in Amerikaanse dollar voor de MSCI Emerging Markets Index. Ondanks die sterke stijging lijken de waarderingen van Pakistaanse aandelen ons nog steeds relatief aantrekkelijk. Eind juni 2015 had de MSCI Pakistan Index een koers-winstverhouding van 10, tegenover 11 voor de MSCI Frontier Index en 14 voor de MSCI Emerging Markets Index.
De macro-economische context van het land is de laatste jaren verbeterd. De afname van de inflatie in de afgelopen maanden heeft de Pakistaanse centrale bank de ruimte gegeven om de referentierente te verlagen naar het laagste niveau in 42 jaar. Het IMF gaat momenteel uit van een groei van het bbp in Pakistan van 4,3% voor dit jaar en van 4,7% in 2016, tegenover 2,6% in 2010.
Ook de begrotingssituatie is aan het verbeteren, geholpen door multilaterale betalingen in de afgelopen jaren en een recente sukuk-uitgifte. Nog recenter hebben ook de lagere olieprijzen bijgedragen tot een betere handelsbalans van het land, hoewel de export nadeel ondervond van de lagere katoenprijzen en een sterkere roepie.
Anderzijds beoordelen wij de inspanningen om de overheidsuitgaven onder controle te houden en de verkoop van overheidsactiva als positief, al zal de regering het programma van economische en structurele hervormingen moeten blijven uitvoeren. Voor buitenlandse investeerders en beleggers zijn veiligheid en politieke stabiliteit de belangrijkste aandachtspunten.
Strijd tegen het terrorisme
Na de tragische gebeurtenissen van december 2014 in Peshawar, waar een aanslag op schoolkinderen werd gepleegd, kwam er een interne antiterrorismebeweging op gang. Deze inspanningen moeten worden volgehouden over een lange termijn om een beter veiligheidsklimaat te scheppen voor bedrijven en de samenleving in haar geheel.
Wat de politieke context betreft, zouden vertragingen in de uitvoering van hervormingen of een verslechterende politieke of veiligheidssituatie een negatieve impact kunnen hebben op de macro-economische ontwikkeling en begrotingspositie van het land, investeringen in de weg kunnen staan en schade kunnen berokkenen aan het beleggerssentiment.
“Voor buitenlandse investeerders en beleggers zijn veiligheid en politieke stabiliteit de belangrijkste aandachtspunten.”
Voor de bedrijven is de energiesituatie een ander punt van bezorgdheid, maar ook een kans. De hervormingen van de energiesector moeten worden versneld, waarbij kapitaalinvesteringen nodig zijn in elk aspect van de elektriciteitsmarkt: opwekking, distributie en transmissie. De herzieningen van de elektriciteitstarieven en het terugschroeven van subsidies lijken alvast positieve maatregelen. Het is natuurlijk makkelijker om deze hervormingen door te drukken nu de olie- en gasprijzen zijn gedaald.
Ik vind dit dan ook het uitgelezen moment voor Pakistan om hervormingen door te voeren die elektriciteitsleveranciers een stevige financiële basis geven, om te garanderen dat lokale bedrijven die moeten concurreren op de internationale markten kunnen rekenen op een betrouwbare stroomvoorziening tegen een redelijke prijs. Het klopt dat er nog problemen zijn, maar wij zien ook veel redenen voor optimisme over de toekomst van Pakistan.