Het is zo klaar als een klontje. De rente gaat omhoog. Als eerste zal bankpresident Janet Yellen van de Amerikaanse centrale bank, de Fed, de rente gaan verhogen. Ze zal wel moeten, want Donald Trump gaat als president van de VS flink wat geld uitgeven.
Het heeft al geleid tot een sterke stijging van de rendementen op obligaties. Enkele kwartalen heeft Janet Yellen de verhoging van de rente weten uit te stellen terwijl de inflatie oploopt en de omstandigheden op de Amerikaanse arbeidsmarkt alsmaar verbeterden. Misschien heeft zij haar oog een beetje te veel laten hangen naar de economische ontwikkelingen elders in de wereld en de Amerikaanse presidentsverkiezing.
Wellicht wil de Fed een beetje te veel de rol op zich nemen van de monetaire bestuurders van de wereld. Natuurlijk schuilt daar ook een economisch belang achter. Als de Fed en dollar als machtsblokken inboeten, zal minder kapitaal naar de VS stromen, wat een negatief effect op de groei zal hebben.
De rente gaat omhoog. Niet alleen in de VS, maar ook via een slim spel in Japan en later in Europa. Wat is een normale rente? De formule voor langlopende staatsleningen is simpel: de inflatie plus maximaal 2% als risicopremie. Bij een inflatiedoelstelling van 2% komt dat neer op 4% op basis van staatsleningen met een looptijd van 30 jaar tegen nu 2,6% voor vergelijkbare Amerikaanse leningen en 0,8% voor Nederlandse. Tel daar nog eens 2 tot 3% bij op en u weet waar de hypotheekrente naar toe kan gaan. De hypotheekrente voor een lening van 100% van de marktwaarde met een looptijd van 30 jaar is er vanaf 3,2%.
Vooral bij een snel oplopende rente zal anders naar aandelen worden gekeken, maar daar zal geen sprake van zijn: niemand zit te wachten op een nieuwe beurskrach. Wel zullen beleggers minder snel bereid zijn om aandelen te kopen met een wat uit de hand gelopen koers-winstverhouding. Deze groep van aandelen zal wat kwetsbaarder zijn. Hou het simpel voor 2017: welke onderneming kan nog groeien en welke bedrijf heeft nog ruimte om te bezuinigen.