Een aantal grote financiële instellingen is de laatste anderhalf jaar, voor zover mogelijk, meer en meer overgegaan op het voor haar klanten fondsmatig beleggen. Ieder van hen biedt wel een serie aan, vanzelfsprekend tegen een vergoeding voor het beheer.
Beleggingsfondsen zijn ‘mandjes’ met aandelen, obligaties of een mix daarvan. Als belangrijkste argumenten om hierin te beleggen worden aangevoerd dat individuele beleggers zo met minder rompslomp te maken hebben, dat door de omvang van het fondsvermogen de kosten hierdoor lager zouden zijn en dat er meer veiligheid ingebouwd kan worden omdat door de onderliggende spreiding de beleggingsrisico’s beter verdeeld kunnen worden. Bij al die argumenten zijn mijns inziens de nodige vraagtekens te plaatsen. Beleggen is altijd risico en iedere belegger moet zich van te voren afvragen wat bij hem of haar past en waar hij of zij wel en geen slapeloze nachten van krijgt.
Overlap
Het belangrijkste vraagteken kan wat mij betreft bij de zogenaamde veiligheid worden gezet en het ligt er ook maar net aan waarin belegd wordt. Sommige categorieën zijn sowieso minder stabiel dan andere. De meeste beleggingsfondsen functioneren in stabiele marktomstandigheden dan wel naar behoren, maar hoe anders blijkt de realiteit als die stabiliteit ver te zoeken is. In de meest recente beurscrisis daalden alle beleggingscategorieën en sectoren. Dan blijkt schijn veelal te bedriegen en wordt het dus aanzienlijk lastiger een lans te breken voor die veilig gewaande beleggingsfondsen waarin zo mooi gespreid belegd wordt.
Hoe goed er ook gespreid wordt, veel beleggingsfondsen moeten vaak volbelegd zijn, terwijl het soms verstandiger en veiliger kan zijn een deel van de schaapjes tijdelijk op het droge te houden. Maar een aantal fondsen heeft meer overlap dan dat. Veelal wordt er een benchmark gevolgd, waardoor het aantal aandelen dat in aanmerking komt waarin belegd kan worden, zich vaak beperkt tot de 10%, in marktkapitalisatie gemeten, grootste. Dat kan een niet terecht gevoel voor spreiding en daarvoor voor veiligheid opleveren; de namen van de fondsaanbieders verschillen wel, maar de daadwerkelijke beleggingen veel minder. Bovendien is er vaak een hoge correlatie tussen deze aandelen en bewegen de koersen hiervan zich in niet stabiele marktomstandigheden vaak min of meer gelijk.
Veilige basis
Natuurlijk, een crisis zoals deze komt waarschijnlijk (en hopelijk) niet al te vaak voor, maar wat koopt u daarvoor als uw vermogen daardoor wel aanzienlijk in waarde is gedaald toen de koersen in een duikvlucht terechtkwamen? De weg omhoog zal vaak veel minder spectaculair zijn, ook al hebben de beurzen vanaf het dieptepunt een aanzienlijk herstel laten zien. Voor het inbouwen van veiligheid moet altijd een prijs worden betaald in de vorm van een lager beoogd rendement. Beleggingsfondsen die enerzijds een hoog potentieel rendement bieden en anderzijds heel veilig zijn bestaan niet. Hoe hoger het voorgespiegelde rendement, hoe hoger het risico! En dan heb ik het nog niet eens gehad over de kosten die in ieder beleggingsfonds worden berekend.
Het lijkt me voor iedere belegger beter om zelf aan de hand van niet alleen uw eigen doelstellingen en verwachtingen maar ook rekening houdend met de marktomstandigheden, uw portefeuille te verdelen over aandelen, obligaties en cash. Zorg daar voor voldoende spreiding en zorg door een zorgvuldige selectie van financieel solide ondernemingen voor een veilige basis. Dat lijkt misschien saai, maar het betekent niet dat u genoegen neemt met een krappe voldoende.
Gemiddelde van gemiddelde
De beurs valt niet te voorspellen, hoe graag een aantal partijen u ook anders wil doen geloven. Op termijn heeft u vaak meer aan een saaie basis bestaande uit individuele titels in uw beleggingsportefeuille dan aan een hele spectaculaire. Zo is op de lange termijn dividend voor beleggers een grotere inkomstenbron dan koerswinsten. Daarnaast kunt u bijsturen waar gewenst of nodig, al blijkt in de praktijk zowel winst incasseren als verlies nemen vaak erg lastig. U hoeft zich niet te beperken tot de aandelen van de grote internationale ondernemingen, maar kunt u bewuste keuzes maken en juist ook sectoren links laten liggen waarin in een gespreid beleggingsfonds wel wordt belegd. Zo verzeilt u niet in een gemiddelde van een gemiddelde, maar kunt u daar juist bovenuit komen.