Na een verhitte verkiezingscampagne die draaide om migratie, met een stagnerende economie en geopolitieke spanningen als sombere achtergrond, heeft Duitsland gestemd. Gebaseerd op de voorlopige officiële resultaten, zal het oordeel van de kiezers het aanpakken van de grote structurele economische problemen van het land echter niet gemakkelijk maken. Dat stelt de Duitse vermogensbeheerder DWS.
De christendemocraten onder leiding van Friedrich Merz hoopten op een sterk mandaat, in de buurt van 30%-35%. In plaats daarvan lijken ze op ongeveer 28,6% uit te komen, het op één na slechtste resultaat sinds 1949, en slechts een paar punten hoger dan het dieptepunt in 2021. De SPD van de aftredende bondskanselier Olaf Scholz daalde tot 16,4%.
Grote coalitie meest waarschijnlijke uitkomst
Gedurende een groot deel van de verkiezingsnacht was het onduidelijk of de twee traditionele regeringspartijen van Duitsland (CDU/CSU en SPD) überhaupt een gezamenlijke meerderheid zouden hebben in de nieuwe Bondsdag aangezien dat afhangt van welke van de kleinere partijen erin komt. Dat werd een beetje een cliffhanger, met de liberale Vrije Democratische Partij (FDP), dat de aftredende regering ten val bracht en uiteindelijk de kiesdrempel van 5% voor parlementaire vertegenwoordiging niet haalde.
Ondertussen gaven de Groenen, die prioriteit gaven aan milieukwesties, duurzaamheid en sociale gelijkheid, aan dat ze bereid waren om samen met christendemocraten en sociaaldemocraten te onderhandelen over de vorming van een coalitie van drie partijen (vaak aangeduid als “Kenia”, gebaseerd op de kleuren van de partijen), wat hen een comfortabele regeringsmeerderheid zou opleveren in de volgende Bundestag. Samenwerking met de Groenen is consequent uitgesloten door de CSU, die in Beieren beter presteerde dan het algehele resultaat en waarschijnlijk zijn invloed in de nieuwe Bundestag zal zien toenemen; we waarschuwen echter dat het meestal een paar dagen duurt nadat de resultaten binnen zijn voordat partijen de resultaten hebben verwerkt.
Ervan uitgaande dat de BSW het niet tot de Bundestag schopt, beschouwen wij een zogenaamde ‘grote coalitie’ tussen de christendemocraten en de sociaaldemocraten als de meest waarschijnlijke uitkomst
Beleids- en marktimplicaties
Het kan minstens een paar dagen duren voordat de implicaties van deze resultaten doordringen, niet in de laatste plaats wat betreft wie met wie zal onderhandelen en volgens welk tijdschema, ook gezien mogelijke veranderingen in het partijleiderschap. Wat betreft de implicaties voor het economisch beleid, springen drie punten in het oog.
Ten eerste zal de nieuwe regering het waarschijnlijk erg lastig vinden om grondwetswijzigingen door beide kamers van het parlement te krijgen. Dit komt omdat de centristische partijen (CDU/CSU, SPD en Groenen) samen niet de vereiste twee derde meerderheid in de Bundestag zullen hebben. Dat beperkt, althans op de korte termijn, de ruimte voor veranderingen in Duitslands zelfopgelegde fiscale regels die bekend staan als de schuldenrem.
Ten tweede zal de noodzaak van compromissen tijdens coalitiebesprekingen en daarna beperken hoeveel Merz kan leveren op gebieden zoals het verlagen van belastingen en bureaucratie. Het aanpakken van de grote structurele economische problemen van Duitsland lijkt daarom nog steeds een ontmoedigende taak.
Er is nu een tastbaar gevoel van urgentie onder mainstream beleidsmakers, niet in de laatste plaats in het licht van de internationale druk. Een lange periode van onzekerheid mag zeker nog niet worden uitgesloten. Maar dit zou de weg kunnen vrijmaken voor een relatief soepele coalitievorming, wat een bescheiden positieve verrassing voor de markten zou kunnen zijn.
Implicaties voor de activaklasse
Gezien het bovenstaande is het onwaarschijnlijk dat de verkiezingsdag zelf een belangrijk keerpunt zal markeren in termen van de werkelijke beleidsvooruitzichten of het marktsentiment. Het zullen eerder de beleidsmaatregelen zijn die in de uiteindelijke coalitieovereenkomst zijn vastgelegd en, belangrijker nog, de uiteindelijke implementatie ervan die doorslaggevend zullen zijn voor de markten.
Vaste inkomsten en valuta’s
In Duitse en inderdaad Europese staatsobligaties verwachten we slechts een beperkte impact, hoewel een snelle vorming van een nieuwe regering en daaropvolgende hervormingen als positief voor de groeivooruitzichten op de langere termijn zouden worden gezien. Evenzo lijkt de impact op de valutamarkten gedempt te zijn. Voor bedrijfskredieten zien we geen merkbare impact, ongeacht of er snel een regering kan worden gevormd.
Aandelen
Er kan enige teleurstelling zijn op de Duitse aandelenmarkten dat de christendemocraten geen sterker mandaat hebben gekregen voor meer deregulering en minder herverdeling van welvaart. Maar zelfs zulke hervormingen zouden weinig directe impact hebben gehad op de winstverwachtingen. Hoe dan ook, en met name voor Europese aandelen in het algemeen, is de grotere vraag waarschijnlijk hoe snel de grootste economie van het continent een effectieve regering kan vormen in het licht van bijvoorbeeld Amerikaanse tariefdreigingen.
Alternatieven
Voor infrastructuur zou een snel gevormde nieuwe regering die zich richt op het leveren van infrastructuurprojecten cruciaal zijn. Duitsland is een belangrijk knelpunt in de Europese energiemarkt, dus een sterke regering die zich richt op het leveren van infrastructuur zou over het algemeen positief zijn.
Voor onroerend goed zouden we beperkingen willen benadrukken voor hoe snel de huurprijzen van woningen kunnen stijgen in huurhotspots (bekend als ‘Mietpreisbremse’ en momenteel vervallend aan het einde van dit jaar). De aftredende regering was al van plan om dit te verlengen tot 2029 op relatief gunstige voorwaarden voor verhuurders. Gezien de relevantie van huurprijzen als electoraal thema, zouden we niet verbaasd zijn als er iets strengere beperkingen zouden zijn dan eerder voorzien.
Elke ochtend beleggingstips ontvangen? Meld u gratis aan voor Cashcow Daily!