Een studie van het Global Impact Investing Netwerk (GIIN) laat zien dat het aandeel van beleggingen in financiële inclusie in de laatste tien jaar is gestegen tot US$502 miljard. De Visie van Hendrik-Jan Davids – Senior Product Manager, ACTIAM.
Beleggingen waarmee zowel een financieel als een sociaal rendement wordt nagestreefd (‘impact beleggingen’, zoals de Rockefeller Foundation deze beleggingen in 2007 noemde) zijn in opkomst. Meer recent wordt dit soort beleggingen gericht op financieel en sociaal rendement aangeduid met de term ‘financiële inclusie’. Volgens de Wereldbank moet financiële inclusie mensen en bedrijven op een verantwoorde en duurzame wijze toegang geven tot nuttige en betaalbare financiële producten en diensten.
Volgens de Wereldbank kunnen met financiële inclusie zeven van de 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals – SDGs) worden bereikt. Naast het onderkennen van het belang van het sociale aspect mag de factor ‘financieel rendement’ niet worden vergeten.
Financiële inclusie als aantrekkelijke beleggingscategorie past in de recent overeengekomen hervorming van het Nederlandse pensioenstelsel. In dit Pensioenakkoord verschuift de focus van het vereiste eigen vermogen naar het risico-gewogen absolute rendement. Voor illiquide beleggingen, zoals financiële inclusie, zal niet langer een kapitaalbuffer nodig zijn.
HELDERE NORM
We richten ons binnen financiële inclusie op vastrentende waarden, ook wel Private Debt Impact Funds (PDIFs), met een sterke blootstelling aan onderhandse leningen in ontwikkelingslanden.
Een goed uitgangspunt om de prestatie van PDIFs te meten is de Symbiotics Microfinance Index (SMX). Deze index bestaat sinds 2004 en is dé benchmark van de sector. De SMX meet de prestaties na aftrek van de tarieven die de desbetreffende fondsen in rekening brengen en onderscheidt zich daarmee van de gangbare indeces.
Jaarlijks financieel rendement
Sinds de introductie van de SMX-index bedroeg het gemiddelde jaarrendement, in euro’s, 2,6%. Valuta’s die niet rechtstreeks naar euro’s kunnen worden afgedekt, worden afgedekt via een proxy of, in uitzonderlijke gevallen, niet afgedekt.
Interessant is dat het 12-maandelijkse voortschrijdend rendement in het slechtste jaar sinds 2004 maar net onder de 0% dook. In de best presterende periode van 12 maanden bedroeg het rendement bijna 6%. Deze rendementen zijn behaald na aftrek van de tarieven die vermogensbeheerders in rekening brengen; hier worden dus nettorendementen gebruikt.
Een ander opvallend feit is de betrekkelijke stabiliteit van het samengestelde rendement. Vooral tijdens de mondiale financiële crisis (2008-2010) bleven de rendementen positief. Het slechtste 12-maandelijkse rendement bedroeg destijds 1,17%.
Geen rendement zonder risico
De risico’s in financiële inclusie zijn anders dan bij vastrentende waarden. Maar als we kijken naar de elementaire risico-indicatoren als standaarddeviatie en onttrekkingen, dan heeft financiële inclusie aantrekkelijke risicokenmerken.
Over de periode 2004-2019 was de standaarddeviatie van de SMX-index (EUR) 0,62%. De maximale volatiliteit in een periode van 12 maanden bleef ruim onder de 1%.
Neerwaartse risico’s, gemeten door de maximale terugval vanaf het hoogtepunt van de SMX-index, tonen in die periode tevens een beperkt risico: slechts 0,51%.
De volatiliteit van rendementen is echter geen adequate risicomaatstaf, omdat de onderliggende beleggingen in PDIFs worden gedaan in een illiquide markt. Er is eigenlijk geen secundaire markt in onderhandse leningen. Derhalve verhullen starre prijzen bepaalde risico’s die zijn verbonden aan beleggen in financiële inclusie. Het gebrek aan liquiditeit van beleggingen in financiële inclusie wordt echter wel beloond met een illiquiditeitspremie.
Een ander risico dat niet echt wordt gemeten in de standaarddeviatie is het kredietrisico. Het kredietrisico blijkt in de praktijk mee te vallen. Ook dient rekening te worden gehouden met renterisico’s. De looptijd van de gemiddelde leningenportefeuille is bijna 42 maanden, oftewel 3,5 jaar. Ter vergelijking: de gemiddelde looptijd van emerging markets debt (EMD), is bijna 13 jaar. Dit laat zien dat het renterisico van beleggingen in financiële inclusie veel kleiner is dan in de meer toegankelijke en liquide markt van EMD.
WAAR RISICO EN RENDEMENT SAMENKOMEN
Als portefeuille met aan financiële instellingen verstrekte leningen toont het ACTIAM Financial Inclusion Fund (AFIF) de reële toegevoegde waarde voor beleggers.
Risico- en rendementskenmerken verschillende beleggingscategorieën (brutorendement)
* Rendementen AFIF worden berekend door de beheervergoeding bij het nettorendement op te tellen; zo wordt ter vergelijking een serie brutorendementen gecreëerd
Met een sharpe-ratio van 6,1 verslaat financiële inclusie met gemak alle andere beleggingscategorieën. Rendement is één van de inputvariabelen voor de sharpe-ratio. Om deze te berekenen en te vergelijken met de brutorendementen van de getoonde marktindices, zijn beheervergoedingen opgeteld bij de nettorendementen van AFIF. De andere inputvariabele voor de sharpe ratio is standaarddeviatie. Zoals gezegd is standaarddeviatie geen ideale risicomaatstaf vanwege het illiquide karakter van beleggingen in financiële inclusie.
Opvallend is verder de lage correlatie van AFIF met andere beleggingscategorieën. Met alle correlaties onder 0,5 is financiële inclusie zeer geschikt voor de diversificatie van het rendement in een brede beleggingsportefeuille. De vraag is in welke mate financiële inclusie zou moeten worden toegevoegd aan een goed gediversifieerde portefeuille. Een uitsluitend kwantitatieve benadering zal leiden tot overallocatie van financiële inclusie vanwege de lage correlaties met andere beleggingscategorieën en de aantrekkelijke risico-rendementskenmerken (zoals gemeten in de sharpe-ratio). Een andere benadering om de geschikte allocatie aan financiële inclusie te berekenen is een meer kwalitatieve benadering. Volgens een kwalitatieve scenariomethodologie zou een risicomijdende belegger 2%-5% in financiële inclusie aan de portefeuille moeten toevoegen.
JUISTE PRIVATE DEBT INVESTMENT FUND KIEZEN
Het ontleden van historische cijfermatige informatie in berekeningen van financiële rendementen, verschillende risicomaatstaven, peer-group-vergelijkingen en portefeuillesamenstelling zijn gebruikelijk in financiële analyses. De uitdaging is de PDIF te kiezen die in de toekomst het beste past bij de voorkeuren van de belegger. Er zijn drie elementen die helpen om de kwaliteit van de prestaties van PDIFs in de toekomst te garanderen.
1. Bestuur
Bestuur van het PDIF moet door de deelnemers gevoerd worden. Wanneer de rollen van beleggingsadviseur en fondsbeheerder zijn gescheiden, wordt voorzien in een extra bestuurslaag. Dit zorgt ervoor dat iedere partij zich kan specialiseren in en concentreren op de verschillende aspecten van beleggingsadviseur (deals maken) en fondsbeheerder (uitkiezen van deals die voldoen aan strikte portefeuillecriteria). Scheiding van deze rollen voorkomt deal-blindheid.
2. Vergoeding
Een ander toekomstgericht element is de totale vergoeding die in rekening wordt gebracht, want deze vergoedingen vormen een vast percentage van het belegde vermogen. Transparantie in de samenstelling van de totale kosten is evenwel van het grootste belang.
3. Trackrecord
Het spreekt voor zich dat een goed trackrecord ook een toekomstgericht element is waarnaar moet worden gekeken. Uiteraard moet het financiële trackrecord ten minste één volledige economische cyclus beslaan en bij voorkeur ook belangrijke economische en politieke gebeurtenissen. Bij de beoordeling van PDIFs is bewezen liquiditeit voor beleggers rondom het in-/uitstappen bij dergelijke moeilijke economische en politieke gebeurtenissen een cruciaal element dat niet mag worden onderschat.
TOEKOMST
In Nederland kan financiële inclusie als beleggingscategorie zeker aantrekkelijker worden vanwege het nieuwe Pensioenakkoord. Er zullen voor beleggers ook door Covid-19 nieuwe beleggingskansen ontstaan. De aantrekkelijke risico- en rendementskenmerken van financiële inclusie zullen blijven bestaan. Er ligt derhalve een mooie toekomst in het verschiet voor impactbeleggen.
Elke ochtend beleggingstips ontvangen? Meld u gratis aan voor Cashcow Daily!
2 reacties op “Financiële inclusie: inclusief financieel rendement (ACTIAM)”
Ultimo september verscheen een paper van de AFM waaruit blijkt dat beleggers bereid zijn meer risico te nemen en minder rendement te accepteren door te beleggen in groene fondsen en aandelen.
Sind bekend is dat er een vaccin is tegen COVOD-19 vond er een sectorrotatie plaaats opo de beurzen naar financials en energiebedrijven die tot dan in het verdomhoekje zaten. Ik zie groen weliswaar meegaan in de beursstijging maar is een veel geringer tempo.
Ik denk dat elk zichzelf en zijn klanten respecterend bedrijf een transitie naar duurzaamheid doormaakt en dat je er als belegger niet vreselijk je best voor hoeft te doen in een zoektocht naar groene aandelen. Ik heb ze ook maar zie dat de koersontwikkeling er momenteel een is van veel twijfel.
Ook ik denk dat duurzaam e.d. op termijn terecht gemeengoed zijn.