De uitsluitingsclausule is een zeer geliefd middel om bij erfenissen en schenkingen de schoonfamilie buiten de deur te houden. Stel: u wilt nalaten of schenken aan uw eigen kind. Als u als erflater of schenker verder niets regelt, dan valt de erfenis of schenking in de gemeenschap van goederen of een verrekenbeding van dit kind. Schoonzoon of -dochter kan dan (bijvoorbeeld bij echtscheiding) aanspraak maken op een deel van het door uw kind van u geërfde of geschonken vermogen. Dat is niet altijd de bedoeling!
De uitsluitingsclausule biedt soelaas: hiermee kunt u bij testament of in de schenkingsakte bepalen dat alles wat u schenkt of nalaat, inclusief de vruchten (rente, dividend) of de herbelegging daarvan, niet zal vallen in enige gemeenschap van goederen of verrekening bij een eventuele scheiding. Met herbelegging wordt het volgende bedoeld: als bijvoorbeeld een huis of effecten worden gekocht van het geldbedrag dat u nalaat of schenkt, vallen dit huis en deze effecten ook onder de uitsluitingsclausule.
De gevolgen
Let op: met een uitsluitingsclausule kunt u niet voorkomen dat het vermogen van uw kind (met inbegrip van hetgeen van u werd verkregen) bij overlijden naar zijn of haar eigen erfgenamen gaat. Het verkregen vermogen valt namelijk in de nalatenschap van uw kind en vererft conform diens eigen wens, bijvoorbeeld naar uw schoonzoon of –dochter.
Wanneer u pertinent niet wilt dat het van u verkregen vermogen terechtkomt bij de “koude kant”, zult u uw toevlucht moeten zoeken tot een andere regeling dan de uitsluitingsclausule. Door middel van een “tweetrapsmaking” bereikt u dat het van u verkregen vermogen bij overlijden van uw kind opnieuw kan vererven conform uw eigen wens: naar bijvoorbeeld eventuele kleinkinderen of naar een broer of zus van het overleden kind. In een volgende editie van Cash informeer ik u graag nader over de tweetrapsmaking.
Zachte uitsluitingsclausule
De ‘harde’ uitsluitingsclausule werkt zowel bij echtscheiding als bij overlijden. Om kinderen niet te veel te hinderen in hun eigen successieplanning, wordt vaak gekozen voor een minder strenge variant: de ‘zachte’ uitsluitingsclausule. Deze clausule vervalt als het huwelijk (of geregistreerd partnerschap) van uw kind wordt ontbonden door overlijden. Het verkregen vermogen valt dan gewoon in de huwelijksgemeenschap of een verrekenbeding. Maar bij een eventuele echtscheiding van de kinderen blijft de uitsluitingsclausule wel gelden.
Conclusie
De uitsluitingsclausule zorgt er dus voor dat alles wat u aan uw kinderen schenkt of nalaat hun privébezit blijft en niet zal vallen in een algehele gemeenschap van goederen waarin zij eventueel gehuwd of geregistreerd (zullen) zijn.
Een ‘zachte’ uitsluitingsclausule heeft alléén werking bij het eindigen van een huwelijk/geregistreerd partnerschap door echtscheiding. Een ‘harde’ uitsluitingsclausule werkt daarentegen ook bij het eindigen van een huwelijk/geregistreerd partnerschap door overlijden. Afhankelijk van hoe aardig u uw schoonzoon of -dochter vindt, is aan u de keuze!
Rudolf Janssen
Private Clients Services
Deloitte Belastingadviseurs B.V.
Elke ochtend beleggingstips ontvangen? Meld u gratis aan voor Cashcow Daily!