Het afvlakken van de rentecurve wordt vaak gezien als de voorbode van een komende recessie. Die visie is echter achterhaald, zegt James Carrick, econoom bij de Britse vermogensbeheerder LGIM. De voorspellende waarde van de curve is door de deregulering van de bankensector fors afgenomen.
Sinds 2014 is het verschil tussen de korte en de lange rente gekrompen van 250 naar 25 basispunten. Aangezien verwacht wordt dat de Federal Reserve de korte rente verder zal verhogen, groeit de kans op een omgekeerde rentecurve (waarbij de korte rente hoger is dan de lange). In het verleden was zo’n inverse curve vaak de voorbode van een recessie.
Het verband tussen een afvlakkende rentecurve en een komende recessie is grotendeels gebaseerd op het feit dat banken in de jaren ‘60 en ‘70 niet vrijelijk de rentes op hun producten konden bepalen. Banken zetten leningen lang uit en lenen zelf kort, de rentemarge (verschil korte en lange rente) is een van hun belangrijkste winstbronnen. In een zwaar gereguleerde sector was het echter niet altijd mogelijk de tarieven op leningen te verhogen zodra de korte rente steeg. Op het moment dat de rentemarge daalt wordt kredietverlening minder aantrekkelijk voor banken. Fluctuaties in deze marge hadden dan ook grote gevolgen voor de hoeveelheid beschikbaar bankkrediet.
Historisch gezien is de rentemarge altijd nul of negatief voorafgaand aan een recessie – de rentecurve is dan volledig vlak of zelfs omgekeerd. Daarentegen wordt de tijdsduur tussen het begin van een recessie en het gelijk trekken van de korte en lange rente steeds langer. Carrick beargumenteert dat de rentemarge inmiddels geen precieze indicator meer is nu de sector minder gereguleerd is en de zogenoemde lange rente ‘caps’ niet meer van toepassing zijn.
“Het causaal verband ontbreekt tussen de afvlakkende rentecurve en een recessie”, aldus Carrick. Hij benadrukt dat er in de jaren ’60 en ’70 een ‘zeer directe’ relatie was tussen veranderingen in de korte rente en kredietverlening, maar dat deze werd verbroken na de deregulering van de banksector in de tachtiger jaren. Ze hebben meer vrijheid zelf hun rentepercentages op leningen te bepalen.
Volgens Carrick is de beschikbaarheid van bankkrediet inmiddels een betere voorspeller van recessies dan de rentecurve, en die beschikbaarheid is het afgelopen jaar zelfs verbeterd. Volgens de econoom betekent dit dat de hoogconjunctuur nog een poos langer duurt, ondanks het afvlakken van de rente curve.
