De invasie van Rusland in Oekraïne zal naar verwachting een langdurige impact hebben op beleggingen, maar de gevolgen zullen ook voelbaar zijn in het ESG-landschap in de vorm van beleggingsuitsluitingen en een hoger tempo van de energietransitie – vooral in Europa, meent Maria Drew, Director of Research, Responsible Investing, bij T. Rowe Price.
Mogelijke uitsluiting van emittenten met Russische banden
Bezorgdheid over schendingen van de mensenrechten zou kunnen leiden tot het op een zwarte lijst plaatsen van bepaalde bedrijven, naast de wettelijke sancties die nu al versneld worden opgelegd. Met name ondernemingen waarvan wordt aangenomen dat zij de invasie rechtstreeks steunen of er nauw aan verbonden zijn, zullen waarschijnlijk worden opgenomen in op ESG-gedrag gebaseerde uitsluitingslijsten. Ook bedrijven die de Russische regering financieren of steunen, zoals bedrijven die militaire uitrusting verkopen, bedrijven die betrokken zijn bij de olie- en gasindustrie of bij de winning van andere mineralen, zouden hieronder vallen. Dit zou een vrij lange lijst kunnen worden, maar het is waarschijnlijk dat er een aanzienlijke overlapping zal zijn met de sanctielijsten van de regeringen.
In Europa zien we dat bedrijven met Russische activa niet alleen sancties van de overheid opgelegd krijgen, maar nu ook snel beslissingen nemen. BP heeft bijvoorbeeld aangekondigd dat het zijn belang in Rosneft zal opgeven en Shell heeft aangekondigd dat het zijn joint ventures met Gazprom en andere verwante entiteiten zal beëindigen.
Norges Bank Investment Management, de entiteit die het Noorse Sovereign Wealth Fund van 1,3 biljoen dollar beheert, heeft ook snel actie ondernomen. Zij kondigde op zondag 27 februari aan al hun investeringen in Rusland te bevriezen. De Norges Bank is een vooraanstaande speler op het gebied van ESG, dus deze houding zal richting geven aan de rest van de markt.
Potentiële versnelling van de overgang naar hernieuwbare energie
Hoewel het nog enkele jaren kan duren voordat dit conflict is ‘uitgewerkt’, is het heel goed mogelijk dat het bijdraagt tot een versnelling van de energietransitie, met name in Europa.
De stabiliteit van energiesystemen hangt af van drie criteria die bekend staan als het “energietrilemma” – 1) continuïteit van de voorziening, 2) kosten, en 3) milieueffect. De criteria 1 en 2 waren vroeger argumenten om de olie- en gasvoorziening in stand te houden, maar het besluit van Rusland om de Oekraïne binnen te vallen heeft dit op zijn kop gezet.
De recente stijging van de olie- en gaskosten is misschien van korte duur, maar de vrees voor continuïteit van de voorziening zal dat niet zijn. Rusland is goed voor 12% van de mondiale olieproductie en 18% van de mondiale aardgasproductie (1). Gezien haar nabijheid is de afhankelijkheid van de EU van Russische olie- en gasleveringen veel groter. In 2020 ging meer dan de helft van Ruslands olie-export en ongeveer 85% van zijn aardgasexport naar Europa (2).
T. Rowe Price meent dat deze prijsschok en vrees voor voorzieningszekerheid vanuit Rusland de voortgang van de EU Green Deal mogelijk heeft vergemakkelijkt. Opgemerkt moet worden dat tot de EU-landen die het meest afkerig waren van de goedkeuring van de deal, ook de landen behoren die het kwetsbaarst zijn voor Rusland.
Het is erg moeilijk om snel van energievoorziening te veranderen zonder hogere kosten te maken en de economie schade toe te brengen. De EU bevindt zich tegenwoordig echter in een veel betere positie om dat te doen door de beschikbaarheid van zuinigere niet-fossiele brandstofalternatieven, meer innovatie in energieverbruikspatronen en de bezorgdheid dat afhankelijkheid van buitenlandse energie als wapen kan worden gebruikt.
Dit alles leidt ertoe dat de Europese Unie nog een zeer sterke reden heeft om harder en sneller aan te sturen op energietransitie. Dit betekent investeren in hernieuwbare energiebronnen, maar wat misschien nog belangrijker is, het betekent ook investeren in energie-efficiëntie (slimme apparaten, groene gebouwen, enz.), elektrificatie en andere praktijken die de afhankelijkheid van olie en aardgas kunnen verminderen.
In de nasleep van de Russische invasie in Oekraïne is nu al zichtbaar dat sommige landen hun afhankelijkheid van Russische olie en gas heroverwegen. De Duitse regering was bijvoorbeeld gekant tegen de toevoeging van kernenergie als overgangsbrandstof in de EU-taxonomie, maar de recente gebeurtenissen hebben haar er wellicht toe aangezet zich te herbezinnen. Het verlengen van de levensduur van bestaande kerncentrales is een van de mogelijke opties om de afhankelijkheid van Europa van Russisch gas te helpen verminderen.
Elke ochtend beleggingstips ontvangen? Meld u gratis aan voor Cashcow Daily!