We verwachten dit en volgend kwartaal een lichte krimp van de economie. Toch zijn we, zoals velen, niet direct bang dat de werkloosheid sterk zal oplopen. Er is zo veel vraag naar mensen, dat enige verzwakking wellicht welkom is. Niet de markt, maar de overheid is hier de drijvende kracht. De Visie van Marieke Blom, hoofdeconoom ING.
De economie verzwakt: we zagen de pintransacties in juni dalen ten opzichte van de maand ervoor, bedrijven worden minder optimistisch en de kans dat er dit jaar te weinig gas naar Europa neemt toe. En zo achten we inmiddels een beperkte krimp van de economie een waarschijnlijker scenario dan stabilisatie of groei.
Toch verwachten we een recessie waarbij de werkloosheid nauwelijks oploopt. Dat heeft ten eerste te maken met het feit dat we slechts lichte economische krimp verwachten. Mocht de gaskraan onverhoopt helemaal dicht gaan, dan zullen we opnieuw onze ramingen neerwaarts moeten bijstellen. Maar het heeft ook te maken met de huidige krappe arbeidsmarkt. De redenatie is dat bedrijven recent hebben ervaren dat het vinden en inwerken van personeel een tijdrovende activiteit is, die niet altijd het gewenste resultaat oplevert. Wie goede mensen heeft, laat die niet zomaar gaan. Labour hoarding noemen we dat: het hamsteren van personeel, ook al is er minder werk te doen. Ook zijn er bedrijven waar er te veel werk is voor het huidige personeel. Een beetje vraaguitval is dan geen reden om personeel de deur te wijzen.
Maar waar zijn al die mensen gebleven? Eerst even cijfers: de werkloosheid stond in het eerste kwartaal op 3,6% – zo’n 340.000 mensen – en er waren 450.000 duizend vacatures. Aan één ding lag het niet: er werkten bijna 9,5 miljoen mensen en dat was flink meer dan voor corona. Het arbeidsaanbod is in Nederland zelfs gegroeid – in tegenstelling tot veel andere landen – dus de krapte komt niet doordat er minder mensen beschikbaar zijn.
Verklaring
Wel een belangrijke verklaring is een enorme piek in het ziekteverzuim. Dat lag maar liefs 1,2% hoger dan normaal in het eerste kwartaal. Dat zijn gemiddeld ruim 100.000 mensen die niet aan de slag zijn. Een significante hoeveelheid in verhouding tot de vacatures. Ziekteverzuim leidt overigens alleen tot meer arbeidsvraag, als de zieken vervangen worden. Waar dat niet lukt zal de rest harder moeten werken. Deze oorzaak van krapte kan dus afzwakken in de loop van de tijd, maar wanneer is een vraag voor virologen.
Dan is het interessant in welke sectoren de baangroei zit. In de marktsector zit alleen in de ICT-sector een sterke stijging van het aantal werkenden, een toename van zo’n 8% in twee jaar. In andere marktsectoren nam het aantal werkenden minder dan 3% toe.
Sterke goei
Sterke groei in het aantal werkenden zien we vooral in de (semi)-publieke sector, namelijk met 6%. Procentueel was de toename van de werkenden in het onderwijs het grootst (8%). Maar ook in het openbaar bestuur en de zorg was de toename sterk: er gingen bijna 6% meer mensen werken. In totaal gingen er zo’n 150.000 mensen meer werken in deze sectoren.
Een groot deel van de mensen zat dus ziek thuis of ging werken in de publieke sector. Dit heeft impact op onze werkloosheidsverwachtingen. Het ziekteverzuim zal in elk geval de komende kwartalen nog wel spelen. De overheid zal deels een tijdelijke banenmotor blijken, want teststraten, vaccinatiecentra en bijles zullen weer verdwijnen. Maar dit kan enkele jaren duren. Ook geeft de overheid elders voor langere tijd een impuls aan de arbeidsvraag, zoals in de zorg vanwege de vergrijzing, meer geld voor uitvoering en bijvoorbeeld defensie. Al met al blijft de publieke sector arbeidsvraag creëren en maakt daarmee de kans op sterk oplopende werkloosheid kleiner. De sterk stijgende publieke uitgaven zijn – toevalligerwijs – een buffer tegen de recessie.
Elke ochtend beleggingstips ontvangen? Meld u gratis aan voor Cashcow Daily!