Wat is er gebeurd in de beleggingsindustrie de afgelopen eeuw? Toen Robeco (het Rotterdams Beleggings Consortium) werd opgericht in 1930 was het doel om met bundeling van kennis en kapitaal gezamenlijk te investeren in aandelen. Risico’s, rendement en kosten werden gedeeld. Er werd een actief en transparant beleid gevoerd. Deze beginfase typeer ik als ‘VB 1.0’ (vermogensbeheer 1.0).
Robeco breidde uit en had op een bepaald moment 80% van de beleggingsfondsen markt in handen. Hoe erg is deze wereld veranderd in de loop der jaren? Toen de banken en verzekeraars zagen hoe succesvol dit beleggingsfondsen-model was, traden zij met rasse schreden in deze markt. Mooier kon het haast niet: risicoloos geld verdienen met andermans geld.
“Risicoloos geld verdienen met andermans geld”
De beheerfees van deze fondsen variëren van 1% tot 2/20%. Deze laatste variant is gebruikelijk in de hedge-fund industrie: er wordt 2% vaste fee gevraagd en 20% performance fee. Nu mag het duidelijk zijn dat de vaste fees blijven doorlopen ongeacht de prestaties. Sterker nog, zelf heb ik meegemaakt dat de fees omhoog werden gebracht, omdat bepaalde fondsen uitstroom hadden. De bank was dermate gebonden aan de vaste inkomensstroom dat dit eerder regel dan uitzondering was.
Supermarkt
De brede waaier aan beleggingsfondsen in alle soorten (er zijn meer beleggingsfondsen dan individuele onderliggende waarden), is de supermarkt geworden van de beleggingsindustrie. Deze periode noem ik ‘VB 2.0’. Net zoals in de supermarkt bestaan er ook huismerken, ook wel huisfondsen genoemd: het zijn de fondsen van uw eigen bank of vermogensbeheerder die u in uw portefeuille terugvindt.
Retrocessies zijn weliswaar verboden, maar het plaatsen van eigen fondsen in klantportefeuilles niet. Hier wordt dan, naast de vermogensbeheer fee, toch nog het meeste aan verdiend. Op zich is hier niets op tegen, mits de fondsen op dezelfde manier beoordeeld worden en dezelfde maatstaven der kritiek kunnen doorstaan.
Helaas is dit vaak niet het geval. Sterker nog, 70% van de zogenaamde actieve fondsen houdt de zogenaamde benchmark niet bij. Dit onder meer vanwege de kosten, maar ook vanwege het actieve beleid. En dit is op jaarbasis. Mocht u meerdere fondsen jaar in jaar uit in portefeuille hebben dan wordt de kans op outperformance nagenoeg nihil.
Fund-of funds
Het toppunt in deze kostenstapeling zijn de zogenaamde fund-of funds structuren. Hierbij worden diverse veelal alternatieve beleggingsfondsen (fund) in een mandje (fund) gedaan waarbij dit mandje vervolgens weer in een portefeuille wordt geplaatst: er is hier sprake van drie kostenlagen.
Naar verloop van tijd is de performance van de actieve fondsen duidelijk geworden. De industrie heeft hierop gereageerd met nieuwe actieve fondsen met dezelfde beloftes van outperformance. Kortom de industrie is een verpakkingsindustrie geworden waarbij de klant uit het oog is verloren.
Goedkope alternatieven
Er is nog een ontwikkeling: de opkomst van ETF’s (exchange-traded funds) en indexfondsen: goedkope alternatieven om op een eenvoudige manier de markt te volgen. De groei van deze fondsen (i-shares, Vanguard, Amundi, etc.) is fenomenaal te noemen. Deze periode noem ik ‘VB 3.0’.
“De groei van deze fondsen is fenomenaal te noemen”
Echter, bepalen de aanbieders (producenten en distributeurs) nog steeds wat er gemaakt wordt en wat op de schappen komt te liggen. Maar net zoals de wereld van de maakindustrie in hoog tempo aan het veranderen is, zo zal de financiële wereld dezelfde metamorfose ondergaan.
In de maakindustrie gaan individuen zelf aan de slag en produceren ze lokaal de producten die ze zelf willen hebben (het zogenaamde 3D printen). De macht verschuift van producent naar consument en is niet langer top-down, maar het netwerk bepaalt wie, wanneer welke behoefte ingevuld wil zien.
Vermogensbeheer 4.0
Zo zal de financiële consument op zoek gaan naar informatie en partijen selecteren waarmee hij of zij of gezamenlijk een bepaald product of portefeuille kan maken die voldoet aan zijn of haar behoefte. Het lijkt terug te gaan naar de begin jaren ‘30 mits de klant nu zelf bepaalt wat hij wil. Een goede educatie en een klein beetje zelfbeschikking is hiervoor nodig.
Binnen Surence vermogensbeheer hebben wij voor de laatste weg gekozen: het zal bij ons mogelijk zijn om zelf portefeuilles te maken die gedeeld kunnen worden met de andere klanten. Dit wordt ‘VB 4.0’.
Elke ochtend beleggingstips ontvangen? Meld u gratis aan voor Cashcow Daily!