Er is een Zweeds gezegde: “Als je vanuit de ruimte naar Zweden kijkt, zie je twee dingen: sociale democratie en de Wallenbergs.”
Dat laatste wijst op het enorme belang van een van de machtigste zakelijke dynastieën in Europa. De Wallenbergs zijn onder meer controlerende aandeelhouders van Atlas Copco, een wereldleider op het gebied van compressoren, pompen en elektrisch gereedschap, waarvan de wortels teruggaan tot 1873. Atlas Copco is ook een van de langst aangehouden aandelen in de portefeuilles van Baillie Gifford. Het bedrijf weerspiegelt een Zweedse eigenschap om over lange perioden extreme rendementen te kunnen genereren. Dit sluit naadloos aan op de langetermijnvisie van Baillie Gifford.
Dergelijke Zweedse bedrijven, zowel oude als jonge, trekken de aandacht van Stephen Paice, hoofd Europese aandelen bij Baillie Gifford. Paice richt zich echter niet specifiek op Zweedse bedrijven. “Ze komen in onze portefeuilles terecht als een natuurlijk gevolg van onze speurtocht naar bedrijven die ‘uitschieters’ kunnen worden.”
Waarom brengt Zweden zoveel van deze ‘uitschieters’ voort? Paice wijst op een Zweedse culturele kracht: Het land staat aan de top of bijna aan de top van wereldwijde innovatie- en concurrentie-indices. De ritssluiting, de moersleutel, de driepuntsgordel, Tetra Pak en de pacemaker…..; de Zweden kunnen met recht beweren ze allemaal gecommercialiseerd te hebben.
Het is een familie-aangelegenheid
Paice wijst op een belangrijke factor die bijdraagt tot het langetermijndenken dat zo bevorderlijk is voor sterke toekomstige rendementen. Dat is dat bedrijven nog steeds worden geleid door hun oprichters, of door de volgende generaties van dezelfde oprichtersfamilie. Atlas Copco is een uitstekend voorbeeld. Paice beschouwt het als “een van de beste engineeringbedrijven ter wereld, zo niet het beste. Al 20 jaar vult Atlas Copco de omzetgroei aan met overnames van andere bedrijven. Dankzij een fantastische service en aftersales-ondersteuning voor klanten is het in staat geweest de winstgevendheid te verbeteren.”
Maar het is de cultuur binnen het bedrijf die Paice het meest waardeert. “Het gaat niet alleen om innovatie, maar de cultuur is ook aangescherpt en gericht op decentralisatie.” Met andere woorden, elke business onder de paraplu van Atlas Copco is bevoegd om beslissingen te nemen die impact hebben op de winst- en verliesrekening. “Er heerst een langetermijnmentaliteit, waarbij de focus ligt op de dienstverlening aan klanten en de zorg voor de werknemers.”
Op bezoek bij de Wallenbergs
De laatste keer dat Paice Atlas Copco bezocht, was dat om de managers te ontmoeten van Investor, de houdstermaatschappij van de Wallenbergs. Aan de muur hingen portretten van alle vijf generaties van de familie. “Je krijgt dat gevoel van de geschiedenis en het erfgoed,” zegt Paice. “De familie is er om deze bedrijven te beschermen en te onderhouden. Ze wil ze in een betere staat doorgeven aan de volgende generatie dan dat zij ze aangetroffen hebben.” Deze mentaliteit leent zich voor een langere termijnvisie en waardetoevoegende besluitvorming. Desgevraagd zegt Jacob Wallenberg, de voormalige vice-voorzitter: “Investeren op lange termijn is voor 50 jaar en langer.” Andere Zweedse bedrijven die in handen zijn van de oprichtersfamilie zijn Hexagon, Sandvik, Volvo, Handelsbanken en Assa Abloy. Paice: “Elk van deze bedrijven heeft een familielid in de raad van bestuur. Dit betekent dat ze een eigenaar voor de lange termijn hebben die invloed heeft op de kapitaalallocatie-beslissingen.”
Innovatieclusters
Paice heeft wel een verandering opgemerkt: “We beginnen een generatieverschuiving te zien. Bedrijven die door meerdere generaties van een familie zijn bestuurd, krijgen gezelschap van bedrijven die door de eerste generatie worden geleid, zoals Spotify. Deze bedrijven profiteren van de Zweedse innovatiecultuur die startende ondernemingen ondersteunt. “Rolmodellen zoals Daniel Ek, oprichter van Spotify, hebben start-ups een rolmodel gegeven en de ambitie om te zien wat ze kunnen bereiken.”
Overheidsbeleid helpt. In de jaren negentig bood de overheid Zweedse inwoners een belastingvoordeel om personal computers te kopen, met als doel om in elk huis een pc te zetten. “Dit hielp de Zweden om early adopters van technologie te worden. Een paar jaar later bouwde Stockholm het grootste open glasvezelnetwerk en 100 procent van de bedrijven en de meeste huizen sloten zich daarop aan. Dat is een enorm voordeel geweest voor deze bedrijven,” zegt Paice. Stockholm in het bijzonder, is bekend geworden als een ‘unicornfabriek’ – een unicorn is een particulier startupbedrijf met een waarde van meer dan 1 miljard dollar – dankzij een cultuur van samenwerking, de langetermijnmentaliteit van de oprichters, de beschikbare steun voor ondernemers en een beroepsbevolking die in staat is om te innoveren.
Op een bepaald moment bracht de hoofdstad meer unicorns per hoofd van de bevolking voort dan enige andere regio in de wereld. Paice: “De namen van sommige van die bedrijven, zoals King en Mojang, doen misschien niet direct een belletje rinkelen, maar wat ze hebben voortgebracht, Candy Crush en Minecraft, zijn wereldwijd bekend.” Er bestaan ook technologie- en gamingclusters, bijvoorbeeld in de Stockholmse wijk Södermalm. Onder verwijzing naar fintechbedrijven Klarna en iZettle en muziekstreamer Spotify is Paice ervan overtuigd dat “met alle innovatie die we zien, de toekomst voor Zweedse bedrijven rooskleurig is.”
Koolstofarme technologieën
Veel van de groene technologieën die in Zweden zijn begonnen, verspreiden zich nu over de hele wereld. Zweden is een wereldleider op het gebied van decarbonisatie. Het land was niet alleen een van de eerste die een net-zero-ambitie uitsprak – het doel is netto nul CO2-uitstoot in 2045 – maar het is ook van plan om al voor 2030 de CO2-uitstoot met bijna 60 procent te verminderen. Volgens Paice is het Zweedse bedrijf Northvolt exemplarisch voor deze nieuwe generatie Europese bedrijven: “Het is een platform voor de productie van groene en duurzame batterijen. Hoewel het pas in 2016 is opgericht, zal het waarschijnlijk al snel het meest waardevolle bedrijf van Zweden zijn.” Daarbij helpt het dat het bedrijf in Zweden is gevestigd. Het land wekt het grootste deel van zijn stroom op met waterkracht. “Northvolt gebruikt die waterkracht om de productiekosten van deze batterijen te verlagen, maar het heeft ook hun duurzaamheid bovenaan de prioriteitenlijst gezet.”
De lange termijn vastleggen
Paice hoopt dat deze “Europese kampioen in wording tegen het einde van het decennium een enorm deel van de snel groeiende markt voor elektrische batterijen zal veroveren, maar ook in energieopslag en een reeks andere industriële toepassingen een belangrijke positie zal behalen.” Hij is enthousiast over de kansen die zich op de lange termijn voor het bedrijf en zijn aandeelhouders aandienen: “Northvolt bevindt zich in een fantastische positie om Europa van duurzame batterijen te voorzien. Het heeft de juiste mensen en de langetermijnmentaliteit om daarin te slagen. Hopelijk kan Baillie Gifford voor 37 jaar aandeelhouder zijn, zoals wij dat van Atlas Copco ook zijn.”
Elke ochtend beleggingstips ontvangen? Meld u gratis aan voor Cashcow Daily!