Een wereld waarin geld schaars is, lijkt misschien vergezocht, maar voor Amerikaanse banken is dit een realiteit geworden.
Michael Devereux, fondsmanager bij Schroders: “De grafiek laat een wereldwijd tekort aan Amerikaanse dollars zien. De dollar is volgens de brede dollar-index de laatste vijf jaar alleen maar sterker geworden ten opzichte van andere valuta’s. Met haar recente beleidswijzigingen zou de Amerikaanse centrale bank (Fed) het dollar-tekort kunnen verlichten, waardoor de greenback minder in trek zou kunnen raken bij beleggers.”
De nasleep van de financiële crisis van 2008 heeft geleid tot veel nieuwe regels en voorschriften voor de financiële markten. Het doel was ervoor te zorgen dat een dergelijke financiële crisis zich nooit meer zou kunnen voordoen. Een van deze nieuwe regels was dat de Fed rente zou betalen over de overtollige reserves (het ‘IOER’-tarief) van banken.
Amerikaanse banken zijn verplicht een ‘bankrekening’ aan te houden bij de centrale bank waar zij een minimumbedrag moeten storten om hun activiteiten te kunnen uitoefenen. Dit minimumbedrag wordt ‘Required Reserves’ genoemd. Deposito’s bij de Fed boven dit niveau worden ‘Excess Reserves’ genoemd en bieden zowel economen als beleggers een nuttige barometer van de beschikbaarheid van dollars in het financiële stelsel. Hoe meer overtollige reserves er in principe beschikbaar zijn, hoe meer banken zich comfortabel voelen bij het uitlenen van geld.
Kwantitatieve verruiming heeft het aanbod van Amerikaanse dollars laten toenemen….
In de periode waarin kwantitatieve verruiming heeft plaatsgevonden (2008-2015), heeft de Fed op grote schaal obligaties gekocht. In feite heeft dit geleid tot nieuw geld, waardoor Amerikaanse dollars in het financiële systeem terecht kwamen en de beschikbaarheid ervan werd vergroot – de meeste banken zouden in theorie meer dollars kunnen uitlenen. De economische groei verbeterde aanzienlijk en het herstel van de bedrijfswinsten kwam tot uiting in de sterke prestaties van de Amerikaanse aandelen.
Toen QE werd beëindigd, nam het aanbod van Amerikaanse dollars af. Tegelijkertijd was het gedrag van commerciële banken voorgoed veranderd. Deze instellingen lenen meestal geld van elkaar en gebruiken safe assets zoals Amerikaanse Treasuries om de leningen te garanderen. In plaats van deze safe assets te gebruiken om geld te lenen, vertonen banken echter conservatief gedrag en doen ze er helemaal niets mee. Minder kredietverlening in het financiële systeem leidt uiteindelijk tot een vertraging van de consumptieve uitgaven en bedrijfsinvesteringen. Het eindresultaat is dat de Fed niet alleen minder dollars in het financiële systeem stopt, maar dat commerciële banken elkaar ook minder dollars leveren.
De Fed moet (opnieuw) te hulp schieten
Een soepele werking van de financiële markten is afhankelijk van het creëren van krediet en de liquiditeitsstroom. De onwil van commerciële banken om veilige activa om te zetten in kredieten heeft de liquiditeitsstroom in Amerikaanse dollars beperkt. Dat bleek in september acuut uit een plotselinge piek in de rentetarieven die banken elkaar in rekening brengen voor overnight leningen. De Fed zag het gevaar in en verstrekte terstond leningen aan de financiële markten ter waarde van 250 miljard dollar.
Na een nieuwe renteverlaging tijdens haar recente vergadering in oktober, neemt de Fed actie om het uitlenen voor iedereen gemakkelijker te maken. De financieringsstress van september en de reactie van de Fed om liquiditeit te verschaffen kunnen een katalysator zijn voor een ommekeer in de trend van dalende overtollige reserves. Het zou dus ook het begin kunnen zijn van een zwakkere fase voor de Amerikaanse dollar.
