Voor de argeloze nieuwslezer lijkt het stof rond DeepSeek misschien neergedwarreld, nu beurzen zich weer stabiliseren. Maar de impact buiten de financiële markten moet nog komen. Voor de Europese economie kan het flink positief uitpakken. De Visie van Marieke Blom, Hoofdeconoom ING.
Om niet in herhaling te vallen met wat er al over gezegd is, de korte versie over de introductie van het Chinese AI-model DeepSeek: hoewel het model nog uitgebreid onderzocht en getest wordt, lijken nieuwe AI-modellen goedkoper en sneller te maken dan we dachten. Dit komt ten eerste doordat er minder tijd nodig is voor het trainen van de modellen en ten tweede doordat er minder geavanceerde chips voor nodig zijn. Tot slot is het model ‘open source’, zodat er op voortgebouwd kan worden. Daarmee kan DeepSeek als een snelle sprong voorwaarts gezien worden, die tot veler verrassing uit China komt. Dit kan impact hebben op de groei en winstgevendheid van met name Amerikaanse bedrijven in de chipproductie en op de bouwers van de modellen, terwijl zij eerder werden gezien als de gedoodverfde winnaars. Daar ging het de afgelopen dagen veel over. Maar de economische en geopolitieke impact zijn veel belangrijker.
Het goede economische nieuws
Tot dusverre werd Europa gezien als kandidaat voor de bezemwagen op gebied van AI en de VS als de meest kansrijke winnaar. Daarbij gaat het om het ontwikkelen van de technologie en om het toepassen ervan. Voor de ontwikkeling en de grootschalige inzet van AI-modellen zijn er vier dingen nodig: data, veel chips en energie voor datacenters met enorme rekenkracht en tot slot de modellen zelf. Vooral dat laatste zag niemand Europa doen, terwijl de modellen en rekenkracht de VS op voorsprong zetten. Nu duidelijk is dat modellen snel kunnen voortbouwen op eerder ontwikkelde “open source” modellen, opent dit voor Europa de optie toch zelf modellen te gaan maken.
Maar belangrijker is de inzet van de modellen. Die modellen worden naar verwachting goedkoper, als de toetredingsdrempels lager blijken dan gedacht. Het grootste deel van de impact van deze technologie op de economie komt niet van het ontwikkelen, maar van het inzetten van AI.
- Er zijn grofweg drie typen inzet van AI. De eerste is die van versneller van bedrijfsprocessen. Programmeren wordt makkelijker, de klantenservice kan met minder mensen, een filmpje maken kan snel, net als het schrijven van een tekst. Dat heeft natuurlijk invloed op de economie, maar lijkt op wat eerdere technologieën, zoals ICT, deden.
- De tweede toepassing – en dit is waar AI een revolutie kan zijn – is de rol van AI als leraar of mentor en in het inzetten van AI voor onderzoek en ontwikkeling. De ‘leraar’ gaat om het inzetten van AI als manier om nieuwe kennis en vaardigheden eigen te maken. Dat kan in het onderwijs: denk aan directe feedback op het maken van een oefentoets of het omzetten van een leerboek in een podcast of visualisaties, voor leerlingen met dyslexie. Wie al aan het werk is, heeft minder parate kennis en ervaring nodig. Denk aan de beginnende jurist die dankzij AI alle jurisprudentie al kent of een onderhoudsmonteur met jaren kennis in de digitale achterzak. Dit kan grote hoeveelheden mensen veel ‘slimmer’ maken.
- De laatste toepassing en andere revolutie brengt AI als onderzoeksinstrument. Zo legde Nobelprijswinnaar Demis Hassabis – nu de baas van Google’s Deepmind – vorige week op het World Economic Forum in Davos uit dat hij met AI-onderzoek deed waar anders zo’n miljard (!) promovendusjaren voor nodig waren geweest. Hij bracht eiwitstructuren in kaart en verwacht dat dit jaar de eerste medicijnen in de apotheek liggen die hierop voortbouwen. Niet alleen op gezondheid, ook voor bijvoorbeeld nieuwe materialen en energie kunnen veel grotere sprongen gemaakt worden dan in het verleden.
Deze twee revolutionaire toepassingen staan nog in de kinderschoenen, maar AI is als een stoommachine voor ons denken en leren – iets wat de kern vormt van een heel groot deel van onze economie en ons werk. Dat het toepassen van AI mogelijk veel goedkoper wordt, kan in de toekomst een positieve aanbodsschok opleveren: we kunnen plotseling veel meer dan we dachten. En juist voor Europa, waar arbeid schaars is en er veel zorgen zijn over ons groeipotentieel, is dit goed nieuws.
Het geopolitieke nieuws
Geopolitiek bestaat het beeld dat óf de VS óf China de technologierace zal winnen. Dat stoelt op de fysieke grenzen aan het produceren van de enorme hoeveelheden hoogwaardige chips, die nodig zijn om modellen te ontwikkelen en gebruiken. Het is praktisch onmogelijk, zo is de veronderstelling, om genoeg chips te maken om dit in beide landen grootschalig te doen.
Verschillende technologieleiders verschillen van mening over het moment waarop AI menselijke intelligentie evenaart . Maar Dario Amodei, de CEO van Anthropic, verwacht dat dit moment snel komt , althans, in het land dat er voldoende chips en modellen voor heeft. Hij gaf vorige week in Davos aan, dat wie dat als eerste bereikt, zo’n vliegwiel heeft, dat het niet meer in te halen is. De redenatie: met ‘een land vol genieën in een datacenter’ kun je dan immers AI en ‘andere technologie’ nog slimmer maken.
De (impliciete) oproep van de Amerikaanse AI-bazen in Davos was daarom: als koploper VS wil voorkomen dat China de dominante wereldmacht wordt, moet het voorkomen dat westerse chips China bereiken. Dat kan het doen door exportrestricties op chips veel strikter te maken. Nou is het maar de vraag of de regering Trump hier happig op zou zijn. China op die manier de pas afsnijden zal op zichzelf al heel ingrijpend zijn, ook voor de vele Amerikaanse bedrijven die er produceren. Het zal bovendien tot pijnlijke tegenmaatregelen leiden. Maar de denkrichting impliceert een enorme handelsoorlog en een totale ontkoppeling, wat ook Europese bedrijven flink zou raken.
DeepSeek roept – nog meer – de vraag op of er echt maar één winnaar kan zijn. De schaalvoordelen lijken minder groot en een breder palet aan chips kan worden gebruikt. Dat maakt het invoeren van exportrestricties op chips nog lastiger en bovendien minder effectief. Het kan dus het risico verlagen dat de Verenigde Staten die kant op gaan. Voor Europa betekent dit een kleinere kans op een zeer pijnlijk scenario.
We moeten, zoals iedereen, nog wachten tot DeepSeek helemaal op zijn merites is beoordeeld. Maar in een tijd waar zorgen over Europese groei zich op lijken te stapelen, is dit een welkome afwisseling.
Elke ochtend beleggingstips ontvangen? Meld u gratis aan voor Cashcow Daily!
Één reactie op “Marieke Blom (ING): ‘DeepSeek is mogelijk goed nieuws voor Europa’”
EEN hoopvol bericht van Marieke Blom! waarvan akte