Het is 50 jaar geleden dat VS-president Nixon in Bretton Woods aankondigde dat de Gouden Standaard zou worden losgelaten. Nixon moest wat doen om economische groei te handhaven.
Wat heeft het gebracht:
- Er ontstond ruimte voor de Amerikaanse overheid om meer geld te lenen. In 50 jaar is de overheidsschuld gestegen van 38% van het BNP naar 108%. De schuld van de huishoudens is nagenoeg verdubbeld op 80% van het BNP.
- Het BNP per hoofd van de bevolking steeg met 137% tot 52.000 dollar. Deze toename is niet extreem veel meer dan de groei van de som van de schuldenlast.
- De consumentenprijsindex steeg van beneden de 40 naar 272, dus met 580%.
- Het gemiddelde uurloon steeg van circa 4 dollar naar 25,83 dollar, een plus van 550%.
- De goudprijs steeg met bijna 5.000% naar 1.780 dollar.
- De Dow Jones steeg met 5.800% naar 35.409.
De cijfers over 50 jaar historie laten zien dat de winst van de groei en loskoppeling van de dollar aan het goud vooral goed is geweest voor diverse assets. Het beleid van de centrale banken heeft daarbij een cruciale rol gespeeld. Zo lang zij creatief genoeg zijn om de groei te financieren is er weinig aan de hand.
Achtergrond
De koppeling van de dollar aan het goud was een blok aan het been van de groei, want er was onvoldoende goud beschikbaar om – indien gewenst – alle dollars om te zetten in fysiek goud. Dat was een belemmering voor de overheid om geld te lenen. Door de ontkoppeling kon de overheid meer geld lenen. Je zou het bijna kunnen zien als de vervanging van de op kolen gestookte treinen door elektrische. De kolen in vorm van goud werden vervangen door monetaire financiering en een minder dogmatisch stimulerend beleid.
Door de koppeling van de dollar aan goud was de dollar de belangrijkste valuta. Door aankopen van de dollar konden andere landen hun goudreserves aanvullen door de dollars om te wisselen in goud. Het dollarmes is nog steeds vlijmscherp. Iedereen die zaken doet in dollars onderwerpt zich automatisch aan de wetten van de VS. Dat is een voorwaarde om de dollar te mogen gebruiken. Huawei is dat noodlottig geworden met haar deal met Iran. De VS had het bedrijf en haar CFO niets kunnen maken als in euro’s was geleverd in plaats van dollars.
Door het simultane schaakspel van Nixon werd de positie van de dollar op termijn alleen maar sterker. Sommigen zien in de ontkoppeling een manier om Europa en Japan af te dwingen een goedkopere dollar te accepteren. Industriële productie moet wel worden afgezet. Overschotten op de betalingsbalansen zijn prachtige bronnen van financiering. Echter, sinds de afschaffing van de Gouden Standard kampt de VS met een tekort op de handelsbalans. Maar, dat kun je ook zien als een wapen voor een internationale acceptatie van een lagere dollar om de economie te stimuleren.
Veel economen zien het liefst dat de wereld een verzameling is van evenwichtige handelsbalansen. Ingrepen zijn nodig als die er niet is. Sancties kunnen niet worden opgelegd. Leidende landen als de VS en China zouden dan hun binnenlandse economische politiek moeten aanpassen. Ondenkbaar, omdat beide landen terecht nooit inmenging van buitenaf zullen accepteren.
Elke ochtend beleggingstips ontvangen? Meld u gratis aan voor Cashcow Daily!