Steeds meer huishoudens in ons land beleggen. Vorig jaar liet een stijging van 11% zien. Vanwege het gemak gebeurt dat beleggen steeds meer online. De concurrentie neemt hier steeds meer toe. Er zijn nu zelfs aanbieders, zoals Flatex, die in de slag om de klant geen transactiekosten rekenen. Beleggers doen de transacties via de broker zelf of geven het uit handen aan de bank of vermogensbeheerder.
Actieve beleggers kunnen zich wenden tot partijen als BinckBank, DeGiro, TradersOnly, of Flatex. Zij rekenen daytraders ook tot hun doelgroep. In veel buitenlandse markten kunt u dan actief zijn, of u kunt kapitaal steken in koersversnellers als turbo’s en CFD’s. Ook vermogensbeheerders ontkomen niet aan de toenemende rol van de digitalisering, al heeft de combinatie met persoonlijk contact wel de voorkeur van veel klanten. Met name de jongere generatie zal bij het contact met de vermogensbeheerder eerder kiezen voor passief en online.
“De vermogensbeheerder die beschikt over een onderscheidend aanbod aan diensten, die afdoende heeft geïnvesteerd in digitalisering om de toenemende kosten te beheersen en qua omvang groot genoeg is om ook nog maatwerk en persoonlijk contact aan te bieden, zal in staat blijken te zijn om ook in een krimpende markt (qua traditioneel vermogensbeheer) prima te kunnen opereren”, aldus Richard de Jong.
Dit is maar een van de quotes van de vier vermogensbeheerder die wij bevraagd hebben over de wijze waarop zij omgaan met digitalisering: Martine Hafkamp (Fintessa Vermogensbeheer), Richard de Jong (Van Lieshout & Partners), Erik Bakker (OHV Vermogensbeheer) en Theo Andringa (NNEK).
Bedrijven die vooroplopen qua digitale platforms en tools, geven aan dat ze hiervan nu al de vruchten plukken, bijvoorbeeld in de vorm van concurrentievoordeel en een verbeterde klantervaring. Dat blijkt uit een internationaal onderzoek onder ruim 450 wealth- en assetmanagers, uitgevoerd door CREATE-Research in opdracht van Dassault Systèmes. Twee belangrijke conclusies uit het onderzoek zijn:
- 80% van de assetmanagers en 77% van de wealthmanagers verwacht dat de digitalisering binnen tien jaar voor een gedeeltelijke of zelfs gehele aardverschuiving binnen hun branche zal leiden
- 54% van de assetmanagers maakt gebruik van socialmediatools en 56% van de wealthmanagers gebruikt nieuwe digitale platforms. Van alle in het onderzoek meegenomen tools is blockchain het minst vaak geïmplementeerd
De digitalisering wordt versneld door een hogere kostendruk, de opkomst van passieve fondsen met lage kosten, het groter wordende belang om via vergoedingen en kosten het verschil te maken, een nieuwe generatie investeerders die op digitaal gebied veel bedrevener zijn en toetreding tot de markt door fintechbedrijven en internetgiganten. Implementeerders van het eerste uur noemen lagere operationele kosten, een sterkere marktpositie, een hogere efficiëntie, betere compliance en een verbeterde klantervaring als voordelen.
Nederlandse vermogensbeheerders en digitalisering
Hafkamp: “Wij doen onze aanvragen van rekeningen bij de depotbank digitaal, plaatsen we de orders digitaal, rapporteren we naar onze cliënten de portefeuilleoverzichten digitaal en is de database van ons klantenbestand verder gedigitaliseerd.” Door het efficiënt inrichten van alle benodigde processen kan de vermogensbeheerder meer tijd besteden aan zijn (potentiële) klanten, het managen van de portefeuilles en de benodigde compliance zaken.
Bakker: ”Wij zetten digitalisering in bij on-boarding (identificatie en risicoprofielbepaling), interne controleprocedures, online inzage in de vermogensbeheerportefeuille en bij marketing. Daarnaast bij het analyseren van data via technieken zoals machine learning om efficiënter tot beleggingsbeslissingen te komen.”
NNEK heeft een wat ander businessmodel. De klanten komen daar binnen via adviseurs. Het hele KYC-proces (Know Your Customer) is dan deels decentraal georganiseerd. Andringa: “Er is een rol in het proces gecreëerd voor de financieel adviseur, die informatie verzamelt wat dan bij NNEK uitkomt. Als alle informatie binnen is, inclusief het risicoprofiel, wordt deze gecheckt en een rekening geopend. Vervolgens is het hele proces van beleggen gedigitaliseerd en gebaseerd op het profiel van de klant.”
Over de rol van digitalisering in de toekomst zijn alle vermogensbeheerders het eens. Deze zal steeds belangrijker gaan worden. Hafkamp: “Zo zal bijvoorbeeld ook de advisering van vermogensbeheerders verder digitaliseren en robotiseren. Bij Fintessa voeren we overigens alleen vermogensbeheer uit en leveren wij geen adviesdiensten.” De focus ligt dan vooral op de processen achter de schermen. Door processen te automatiseren kan een vermogensbeheerder ook eenvoudiger opschalen. Deze groei is nodig om de toegenomen kosten te kunnen opvangen. Daarnaast zorgt digitalisering voor een betere controle. Zo kan er eenvoudiger gecontroleerd worden of de portefeuille nog steeds geschikt is voor de klant. De Jong: ”In het verleden was dit vanwege de hoge kostenstructuur en de hoeveelheid tijd die het kost om een klant goed te bedienen lastig. Dit is wel mogelijk door de kosten te verlagen, hetgeen alleen mogelijk is als je het intakeproces kunt versnellen en de continue aandacht die nodig is weet te professionaliseren.”
Meegaan met de trend
Bakker: ”Digitalisering is één van de trends die we waarnemen die van invloed zullen zijn op de omgeving waarin we opereren. We hebben daarom ook twee software engineers in dienst, in 2018 was dit er één.” De vermogensbeheerders merken ook vaak op dat ze eigenlijk geen alternatief hebben dan mee te gaan met de trend. Hafkamp: “Je kunt niet blijven hangen in het verleden. Je cliënten willen ook verder en alleen daarom al moet en wil je mee met de ontwikkelingen.” Andringa is dezelfde mening toegedaan: “Met de volumes die wij doen, moet ik er niet aan denken dat we terug moeten gaan naar de oude situatie. Je kunt met digitalisering ook alle wettelijke vereisten beter vastleggen. Dat wordt ook belangrijker naarmate de organisatie groter is.” De Jong wijst erop dat digitalisering gezien moet worden als een belangrijk hulpmiddel en niet als het uitgangspunt.
Verbetering persoonlijk klantcontact
De vrees dat door digitalisering het persoonlijke contact met klanten minder wordt, lijkt ongegrond. Dat kan een rol spelen bij adviesklanten, maar niet bij beheerklanten. De Jong: “Wij zijn van mening dat alleen een combinatie van digitalisering en persoonlijk contact tot een optimale dienstverlening kan leiden. Hierbij kan digitalisering zelfs leiden tot meer en beter persoonlijk contact. Door digitalisering te gebruiken voor informatievoorziening aan de klant heeft de vermogensbeheerder meer tijd om bij te praten met de klant over bijvoorbeeld de beurs of zijn doelstellingen.”
Andringa: “Ik denk niet dat er nog heel veel ruimte is voor beleggingsadviseurs die honderd klanten hebben en zich helemaal persoonlijk met die klanten bezighouden. Dat gaat minder worden. Veel zullen gaan werken met financiële adviseurs of op de directe wijze waarop Evi Van Lanschot werkt. Het begeleiden van de klant en het maken van een financieel plan, wat eigenlijk de grondslag is voor de keuze voor een effectenportefeuille, komt steeds meer op de voorgrond. In gesprekken met klanten gaat het steeds meer over dat soort onderwerpen dan over portefeuillemutaties.”
Minpunten
De Jong: “Online vermogensbeheer waarbij het persoonlijk contact bijna wordt uitgesloten, zal voor een aantal relaties de voorkeur hebben, maar wij merken dat bij de meeste relaties een combinatie van persoonlijk contact en digitalisering de voorkeur heeft. Wel is het te merken dat er steeds meer online vermogensbeheerders ontstaan. De grootbanken zijn de afgelopen jaren ook steeds meer zo ingericht, aangezien de marges hier hoger zijn. Het grootste nadeel en risico van online vermogensbeheer is dat klanten in een modelportefeuille beleggen die niet echt bij hun past. Daarnaast willen sommige klanten af en toe met een professioneel sparren over zijn portefeuille, hetgeen bij online beheer eveneens nauwelijks mogelijk is.”
Lagere kosten?
In theorie zal het investeren in digitaliseren uiteindelijke tot een kostenvoordeel leiden. De bereikte schaalgrootte bepaalt hoe groot dit voordeel zal uitvallen. Bakker: ”De praktijk laat zien dat technologische veranderingen en mogelijkheden elkaar snel opvolgen waardoor er voorlopig veel geïnvesteerd zal worden.” Door digitalisering kan vooral de intake en het reviewproces efficiënter worden ingericht. Hierdoor worden de kosten verlaagd, waardoor ook de klant een lagere fee in rekening gebracht kan worden, wat weer gunstig is vanuit een concurrentieperspectief. Er wordt ook tijd vrijgemaakt die de beheerder kan gebruiken voor het werven van nieuwe klanten, het bestuderen van de financiële markten en het persoonlijk klantcontact.
De zienswijze van Andringa sluit hierop aan: “Je kan door digitalisering schaalgrootte creëren, waardoor je kostenefficiënter kunt werken.” Hafkamp heeft een wat andere visie: “Er is helemaal geen kostenbesparing, eerder het tegenovergestelde. De toezichthouder vraagt nogal wat van ons. Er moet veel meer informatie worden bijgehouden en vastgelegd en die moet vaker worden geactualiseerd. Dat zorgt voor meer administratieve taken bij de accountmanager (en voor meer persoonlijk contact met de cliënt, al zit deze niet op dit soort contact over administratieve zaken te wachten). Het toegenomen digitale proces tussen vermogensbeheerder en depotbank zorgt voor meer onduidelijkheden, vragen en misverstanden dan toen we nog met elkaar spraken.”
Heft in eigen hand
Hoewel passief beleggen (door middel van trackers) en online vermogensbeheer in opkomst zijn, zijn de vooruitzichten voor het ‘traditionele’ vermogensbeheer bepaald niet negatief. Met name de jongere generatie zal eerder kiezen voor passief en online. De wat oudere belegger hecht nog steeds veel waarde aan persoonlijk contact en bij tijd en wijle willen sparren met zijn vermogensbeheerder. Daarnaast is de verwachting dat er steeds meer mensen zullen kiezen voor beleggen, omdat zij zelf het heft in handen willen nemen. Bakker benadrukt de toegang die de vermogensbeheerder heeft tot markten waar particulieren zelf geen toegang toe hebben en het bijdragen aan een stabiel rendement tegen een lager risico en lagere kosten.
De Jong verwacht een verdere digitalisering van het vermogensbeheer: “Digitalisering heeft in de afgelopen jaren al geleid tot een flinke groei van volledig digitaal vermogensbeheer. Daarnaast is het niet ondenkbaar dat grote partijen als Google en Facebook op termijn eveneens actief worden op de markt voor vermogensbeheer. De nieuwe generatie beleggers zal deze steeds verdergaande digitalisering naar verwachting direct omarmen.” Daarnaast verwacht hij dat er een consolidatieslag op het gebied van vermogensbeheer zal gaan plaatsvinden, waarbij grootbanken steeds meer gaan selecteren op de omvang van het vermogen van een klant. Bij kleinere vermogens zal alleen online vermogensbeheer worden aangeboden. Ook het aantal traditionele vermogensbeheerders zal de komende jaren verminderen, mede onder invloed van toenemende wet- en regelgeving.
Dat sluit grotendeels aan bij de visie van Andringa: “In Nederland hebben de vijf grootste banken een marktaandeel van 80-85%. Dat is veel in vergelijking met de situatie in Amerika en Engeland. Daar bestaat de markt voor zo’n 40% uit financiële adviseurs. Die verschuiving krijgen wij in Nederland op de een of andere manier maar niet bewerkstelligd. Er is geen vermogensbeheerder die met een concept op de markt komt waardoor de grootbanken ineens 6-7% marktaandeel gaan verliezen. Wat je dan ziet, is dat een aantal van de honderdvijftig kleine vermogensbeheerders door wet- en regelgeving gedwongen wordt om samen te gaan.”
Klik hier om het onderzoek online beleggen te downloaden als pdf.
Elke ochtend beleggingstips ontvangen? Meld u gratis aan voor Cashcow Daily!