Schuldsanering in Griekenland. Een werkloosheid van 20% in Spanje. Het lijkt foute boel. Het tegendeel is echter waar. Het is een grote financiële schoonmaakoperatie.
We weten langzamerhand allemaal wel dat we de afgelopen decennia op veel te grote voet hebben geleefd; we dachten dat een recessie aan onze deur voorbij zou gaan. Het werd ons verteld door de bankpresidenten en de bankiers. In landen als de VS en het VK steeg de kredietverlening tot boven het bruto nationaal product, er werd dus meer geleend dan er werd verdiend. Nu zeggen -natuurlijk- de zogenaamde deskundigen dat ze het zagen aankomen. Alleen hebben ze er nooit voor gewaarschuwd, ze zijn blijven handelen alsof er niets aan de hand was en er niets kon gebeuren.
Financieel hartinfarct
Inmiddels weet iedereen wel beter. Ook voor de financiële markten geldt: zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Na de banken zijn nu de overheden aan de beurt. De Amerikaanse centrale bank heeft Lehman bewust laten omvallen als gebaar naar de financiële industrie, die het met de kredietverlening veel te bont had gemaakt. Een financieel hartinfarct was het gevolg. Het is nu niet een bank, maar Griekenland dat aan de monitor van de financiële markten ligt. De komende jaren moet het land jaarlijks een slordige 50 miljard euro zien te vinden om te kunnen overleven. Maar men kan alleen op steun van het IMF en Europese landen rekenen als men toegeeft aan de eisen die worden gesteld. De bevolking zal dat niet leuk vinden. Lonen zullen onder druk komen te staan om goedkoper te kunnen produceren. Zo probeert men de exportmotor weer op gang te krijgen. Prijzen van huizen en andere zaken zullen daarop worden aangepast, dus omlaag gaan.
Rente stijgt fors
Maar ook de financiële markten doen hun werk. Griekenland heeft geld nodig. Maar een land dat vrijwel failliet is zal een risicopremie moeten betalen, zoals een brokkenpiloot ook een hogere premie moet betalen voor zijn autoverzekering. De rente op 2-jarig staatspapier is al opgelopen tot 14,6% en daardoor zijn de koersen van vastrentende waarden als staatsobligaties al onderuit gegaan. Doordat Griekenland de komende jaren 4 miljard per maand nodig heeft en daarvoor voortdurend bij de beleggers zal aankloppen, zal de rente alleen maar stijgen. Niemand mag raar opkijken als in de komende twee jaar de Griekse rente stijgt tot boven de 30%. Bij die rente zullen de Griekse obligaties ongeveer 70% van hun nominale waarde noteren. Griekenland zal daarop azen. Ze zal dan snel de obligaties tegen die koers uit de markt halen en daarmee bespaart men dan 30% op het aflossen van de totale schuld.
Het is absoluut niets bijzonders wat Griekenland uithaalt. Het is een knap staaltje financiële manipulatie: angst en verdoemenis uitroepen over het land om vervolgens de schulden goedkoop af te lossen. Argentinië, Brazilië, Mexico en Rusland hebben enkele decennia geleden dezelfde gelddoos van Pandora geopend. Zelfs een deel van hun schulden werd kwijtgescholden. Waarom zou de geschiedenis zich niet kunnen herhalen? Reken er maar op dat nogal wat landen Griekenland nauwlettend volgen. En daarbij denk ik niet alleen aan Frankrijk en Duitsland, want die dreigen door Griekenland voor tientallen miljarden het schip in te gaan. Spanje en Portugal zouden maar al te graag hetzelfde spelletje spelen. Beide landen zitten met hun tekorten beide op het dubbele van de EU-norm. Maar ook Frankrijk en het VK zullen diep in hun uitgaven moeten gaan snijden.
Aandelen als vluchtweg
Betekent al deze ellende het einde van de euro? Waarom zou dat zo zijn? Hoe kun je in deze chaos nog een koers bepalen voor de nieuwe Griekse, Spaanse, Portugese of Nederlandse munt? Devaluaties zullen elkaar dan snel opvolgen, waardoor iedereen monetair een flink stuk in de tijd zal worden teruggeworpen. Daar zit niemand op te wachten en de beleggers in effecten al helemaal niet. De meesten vluchten nu in aandelen, waardoor de koersen sterk zijn gestegen vanwege de dreiging van een sterk stijgende rente. De meesten zullen blij zijn dat door de crisis in Griekenland, en straks in andere landen, er niet een tweede bankencrisis komt en de meest zwartgallige baissier zijn gelijk krijgt.