Oplopende geopolitieke spanningen tussen de VS en Noord-Korea laten hun sporen na op de financiële markten. De gevolgen van een eventueel militair conflict in die regio, met China, Japan en Zuid-Korea gezamenlijk goed voor een kwart van de wereldeconomie, lijken alleen maar te kunnen worden onderschat.
Tijdens de afgelopen weken was er op financiële markten sprake van een breed gedeeld optimisme. De Dow Jones index van Amerikaanse aandelen brak record na record en over Europa werd ook steeds positiever gedacht. De euro bereikte op 2 augustus met een waarde van bijna $1,19 zelfs de hoogste stand in tweeëneenhalf jaar tijd.
Maar over en weer door de Amerikaanse president Donald Trump en de Noord-Koreaanse leider Kim Yung-un gebezigde oorlogstaal heeft deze week een abrupt einde aan die optimistische stemming gemaakt. Trump waarschuwde Noord-Korea dat dit land zou worden geconfronteerd met “vuur en woede zoals de wereld niet eerder heeft gezien” als het land niet zou stoppen met het bedreigen van de VS. Noord-Korea riposteerde met een concreet plan om raketten richting het Amerikaanse eiland Guam af te schieten.
Vanwege de oplopende spanningen tussen de VS en Noord-Korea besloten beleggers een deel van de door hun beheerde middelen te verschuiven naar ‘veilige havens’. Aandelenkoersen staan sinds dinsdag onder druk terwijl de Zwitserse frank en Japanse yen in waarde stijgen. Ook zoeken beleggers hun heil in veilig geachte overheidsobligaties waardoor de rente op met name Amerikaanse en Duitse overheidsleningen daalt.
Niettemin is de reactie op de financiële markten betrekkelijk mild. De Dow Jones staat slechts 1,2% onder het all-time high van afgelopen maandag en de belangrijkste Europese aandelenindices noteren op moment van schrijven 1-2% onder de slotstand van vorige week. De rentedaling op tienjarige Amerikaanse en Duitse staatsobligaties is beperkt gebleven tot minder dan tien basispunten. Weliswaar steeg de VIX – een index die algemeen als graadmeter voor beleggingsonzekerheid wordt beschouwd – deze week met 67% maar ligt deze met een waarde van 16,7 nog steeds onder het historisch gemiddelde van 19,5. Op het hoogtepunt van de financiële crisis bereikte deze maatstaf een waarde van 80 en in 2015, toen werd gevreesd voor een Grexit, een waarde van 40.
Twee jaar geleden zei Donald Trump, tijdens zijn verkiezingscampagne, nog dat er een 10 tot 20% kans was dat hij de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un het idee van kernwapens uit zijn hoofd zou kunnen praten. Een gesprek dat dan niet zou plaatsvinden tijdens een officieel staatsdiner maar onder het genot van een hamburger. Betekent de (vooralsnog) gematigde reactie op de financiële markten dat beleggers denken dat het conflict alsnog in een hamburgertent zal worden uitgepraat? Het zou inderdaad kunnen dat de kans op een escalatie als klein wordt ingeschat. Of is het verdere verloop simpelweg te onvoorspelbaar? Hoe het ook zij, de gevolgen van een eventueel militair conflict in die regio, met China, Japan en Zuid-Korea in het episch centrum – samen goed voor een kwart van de wereldeconomie – lijken alleen maar te kunnen worden onderschat.