Het begin dit jaar gestarte koersherstel op de aandelenmarkten wordt begeleid met veel negatief economisch nieuws. Feit is dat de economische recessie op korte termijn een ongekend heftige weerslag heeft gehad op de bedrijfsactiviteiten.
Versnelde voorraadafbouw door het bedrijfsleven en gelijktijdige vraaguitval van consumenten zorgden voor een enorme productiedaling in twee kwartalen (eind 2008 en begin 2009), versterkt door het gebrek aan financiering. De in de huidige periode binnenkomende cijfers over de economische voortgang en de winstontwikkeling van bedrijven tonen nog steeds de gevolgen van deze periode. De start van de opbouw van voorraden en de op gang komende vervangingsvraag zullen echter voor een herstel gaan zorgen in de komende twee jaar.
Het vervolg van de vraagontwikkeling daarna is nog onduidelijk. Voor het bedrijfsleven en vooral voor de overlevende bedrijven betekent dit een (gedeeltelijk) herstel van de winstgevendheid in die periode, ondersteund door de genomen kostenbesparende maatregelen en eventueel winst van marktaandeel door wegvallen van concurrenten. Een ontwikkeling die deels vergelijkbaar is met de periode na 1982/1983.
Doorslaggevend voor de beoordeling van de waardering van de aandelenmarkt is dan ook de vergelijking met de verwachte omzet en het winstherstel in de komende twee jaar en niet de een-op-een vergelijking met de huidige (economische) cijfers. Bij de verwachte daling van de jaarwinst voor 2009 van ongeveer 42% ten opzichte van het gemiddelde voor de periode 2000 – 2008 (AEX) loopt de koersdaling van ongeveer 45% voor de AEX-fondsen ten opzichte van dat gemiddelde goed in de pas. Maar op basis van de schattingen voor 2010 (min 13%) en 2011 (plus 8%), is de koersdaling van ruim 45% (veel) te groot, aangezien die een blijvende winstdaling van ongeveer dezelfde grootte zou inhouden.
Voor beleggers is het de vraag of de beleggingsbeslissingen moeten worden gebaseerd op de huidige (snel wisselende) economische cijfers of op een langetermijnvisie. Het spreekt voor zich dat beide systemen hun plussen en minnen hebben, maar naar mijn inschatting is de koerspotentie van gezonde overlevende bedrijven op een termijn van twee jaar zodanig groot (minimaal 50%), dat daarmee het saldo van de handelswinsten op korte termijn in die periode overtroffen kan worden. Kwalitatief goede bedrijven moeten de basis van de portefeuille zijn. Na de scherpe koersdaling van de afgelopen twee jaar lijkt de euro in dat verband bijna het dubbele waard te zijn geworden, afgemeten aan het aantal aandelen dat je voor hetzelfde geld kan kopen (geldend voor bedrijven zonder verwatering door emissie natuurlijk).
Voor langetermijnbeleggers zijn er voldoende gezonde bedrijven op aantrekkelijke prijzen te koop en een winst- en koersherstel op lange termijn is het meest waarschijnlijk. De weg naar herstel zal lang en moeilijk zijn, maar uiteindelijk zal het doel bereikt worden.