Er zijn drie toonaangevende kredietwaardigheidsbeoordelaars in de wereld; Moody’s, S&P en Fitch. Deze maand maakte Fitch bekend de kredietwaardigheid van de VS te verlagen van de hoogst mogelijke score, Triple A, naar een treetje lager, AA+. S&P deed dat in 2011 al. Alleen bij Moody’s kan de VS nog bogen op de hoogste score. Maar of dat zo zal blijven, is maar zeer de vraag.
De analisten van Fitch gingen over tot een verlaging van de kredietwaardigheid omdat ze een combinatie van factoren zagen die niet bepaald rooskleurig is te noemen.
Zo is het begrotingstekort in de VS hoog, ruim 6% dit jaar, en de verwachting is dat het tekort hoog zal blijven. Ik formuleer het wel eens anders: als je als Amerikaanse overheid een tekort hebt van ruim 6% van het bbp, wat exceptioneel hoog is, terwijl de economie groeit, hoe groot is dan de kans dat het tekort naar fabrieksinstellingen (tussen 1 en 2% van het bbp) zal terugkeren als de economische activiteit afneemt? Ik acht die kans niet groot. Bij lagere economische groei treden automatische effecten op, zoals dat de overheid minder geld binnenkrijgt aan belastingen, maar meer uitgeeft.
Het is echter niet alleen het begrotingstekort dat Fitch zorgen baart. In het verlengde van zulke hoge begrotingstekorten, loopt de reeds zeer hoge staatsschuld verder op. Met opgelopen rentes, zal de renterekening de komende jaren nog veel groter worden. Naast begrotingstekorten en staatsschuld, is er ook het probleem van governance in de VS.
“een erosie van governance”
De Republikeinen en de Democraten kunnen het nog net eens worden dat de zon buiten schijnt als de zon buiten schijnt, maar dat is het dan ook wel ongeveer. Het land is nu al lastig te besturen en dal zal, gezien de politieke ontwikkelingen, de komende jaren eerder nog lastiger dan makkelijker worden. Het circus rondom het verhogen van het schuldenplafond, zoals we dat eind mei en begin juni zagen, zal de komende jaren eerder de regel dan een uitzondering zijn.
Te beginnen eind 2024, omdat het schuldenplafond tot 1 januari 2025 opgeschort is. Fitch spreekt, terecht, van een “erosie van governance in de laatste twee decennia,” wat we kunnen opvatten als dat problemen op dat gebied geen incidenten zijn van de laatste jaren maar een structurele ontwikkeling zijn geworden inmiddels. Het Amerikaanse ministerie van Financiën vindt overigens, uiteraard zou ik bijna zeggen, de afwaardering van de kredietwaardigheid, onterecht.
Het zou mij niet verbazen als over een niet al te lange tijd ook Moody’s bekendmaakt dat ook daar Amerika de hoogste status kwijtraakt. Op korte termijn zal de verlaging van de kredietwaardigheid door Fitch vooral symbolisch zijn.
De grootste economie op de planeet is niet meer op het eervolste voetstuk te vinden, iets wat men in onder meer China met genoegen zal aanschouwen.
Op middellange termijn zijn er echter ook voelbare gevolgen in de vorm van hogere rentestanden dan die waren geweest als Amerika AAA was gebleven. Lagere kredietwaardigheid betekent namelijk meer risico voor geldverschaffers, die als reactie daarop hogere rente vragen voor het extra risico.