Passief beleggen maakt een enorme opmars door. Pictet AM wijst in een nieuwe publicatie echter ook op de gevaren van de bloei van indexvolgers.
“De enorme groei van passief beleggen leidt ertoe dat kapitaal op de verkeerde manier wordt ingezet. Bedrijven die in een index zitten komen relatief gemakkelijk aan geld, in tegenstelling tot beursfondsen die erbuiten vallen,” aldus Renaud de Planta (chairman Pictet AM en managing partner van de Pictet Group) en Supriya Menon (senior multi-asset strateeg Pictet AM).
De vermogensbeheerder stelt ook de steeds grotere machtspositie van de dominante aanbieders van trackers (Vanguard, BlackRock en StateStreet) aan de kaak: “Dit zou antitrustautoriteiten moeten alarmeren.”
De teleurstelling over de prestaties van actief beheerde fondsen, en de focus op kosten, veranderen de beleggingssector ingrijpend. Sinds eind 2007 bedraagt de netto-instroom in ETF’s wereldwijd 1700 miljard dollar, tegen een netto-uitstroom van 1200 miljard dollar voor actief beheerde fondsen.
Moody’s voorspelde eerder dat passieve fondsen binnen vier jaar meer dan de helft van de Amerikaanse aandelen in bezit hebben. Dat kan volgens Pictet AM niet samengaan met een efficiënte verdeling van kapitaal. “Bedrijven met een groot gewicht in een index trekken meer (beleggings)geld aan, los van hun daadwerkelijke prestaties. Kunstmatig lage financieringskosten leiden tot een verkeerde besteding van geld. Omgekeerd komen bedrijven die niet in de grote indexen zijn opgenomen, relatief moeilijk aan financiering. Als actief beleggingsbeleid in het huidige tempo wordt vervangen door passief beheer, dan verliezen aandelenkoersen hun onderbouwing en ontstaan er zowel zeepbellen als tekorten.”
Oligopolie
Omdat lage kosten het commerciële succes van passieve beleggingsfondsen bepalen, spelen schaalvoordelen een grote rol. Volgens Pictet AM verandert dit deel van de beleggingsmarkt steeds meer in een oligopolie met drie dominante spelers: Vanguard, BlackRock en StateStreet. De Grote Drie hebben vooral in de VS een grote invloed. Samen hebben ze een belang van bijna 18% in de 100 grootste bedrijven in de S&P 500, tegen 7,7% in 2007. Zet de huidige trend onverminderd door, dan zijn de drie bovenstaande partijen binnen zeven jaar goed voor circa 50% van de stemmen van de bedrijven in de S&P 500.
“Die dominante rol is om meerdere redenen schadelijk”, aldus Pictet AM. “Indexfondsen hebben de neiging bedrijven minder goed te controleren dan actieve aandeelhouders. Het gevolg is onder meer te hoge salarissen voor het topmanagement. Daarnaast komen concurrerende bedrijven in toenemende mate in handen van dezelfde aandeelhouders (‘common ownership’), hetgeen volgens ons leidt tot minder concurrentie en dus hogere productprijzen, en minder innovatie.”
De groeiende macht van De Grote Drie zal er volgens Pictet AM ook toe leiden dat hun invloed op de samenstellers van indexen (die verdienen aan het gebruik ervan) toeneemt. “Om de kosten te besparen hebben Vanguard en BlackRock al eerder enkele indexen van respectievelijk MSCI en Barclays vervangen door eigen alternatieven.”
Goedkoop indexbeleggen kan duur uitpakken voor de economie als geheel, concluderen De Planta en Menon. Het rekening houden met deze risico’s kan wat hen betreft net zo belangrijk worden voor beleggingsbeslissingen als de huidige ESG-factoren (environmental, social en governance).
Elke ochtend beleggingstips ontvangen? Meld u gratis aan voor Cashcow Daily!