De lage rente van dit moment heeft ook zijn schaduwkanten. De economie kan hierdoor verkeerde prikkels krijgen. Waarom is de rente zo laag en wat zijn de nadelen?
Waarom is de rente zo laag?
De Nederlandse 10-jaars rente bedraagt nu 2,5%, en dat is ruim 2 procentpunten lager dan aan het begin van de crisis in juli 2007, zo meldt De Nederlandsche Bank. Een van de verklaringen is de toevloed van kapitaal vanuit landen met spaaroverschotten, zoals Aziatische landen die streven naar stabiele wisselkoersen. Ondertussen houden gezinnen en bedrijven vanwege de crisis de hand op de knip en bouwen ze hun schulden af. Ook overheden zijn genoodzaakt hun schulden te saneren en vooral in Europa staan forse ombuigingen op stapel.
Het Eurosysteem heeft in reactie op de crisis de beleidsrente op de geldmarkt sinds oktober 2008 in sneltreinvaart verlaagd, van 4,25% naar de huidige 1%, en het is dan ook niet verwonderlijk dat de rente op de kapitaalmarkt vooral de laatste twee jaar zo sterk is gedaald. Het huidige monetaire beleid is mede zo ruim om banken van voldoende liquiditeit te voorzien om de kredietverlening te ondersteunen.
De nadelen van een lage rente
Duidelijk zichtbaar is dat spaartegoeden en vastrentende beleggingen minder rendement opleveren. Als de rendementen achterblijven bij de eerder veronderstelde opbrengsten kunnen na verloop van tijd tekorten ontstaan, bijvoorbeeld bij de opbouw van een pensioenvoorziening of het spaardeel van een hypotheek. In een lage renteomgeving kan ook het nominale rendement op investeringen tegenvallen, waarbij het risico is dat bedrijven beslissingen nemen die, achteraf bezien, zijn gebaseerd op te optimistische kosten- en rendementaannames.
Ook in de financiële sector kan een lage rente aanleiding geven tot ongewenst gedrag. Een lage rente maakt lenen immers goedkoop en sparen onaantrekkelijk, en stimuleert dat marktpartijen meer financiële risico’s nemen. De jacht op rendement wordt nog eens versterkt doordat een lage rente gebruikelijk gepaard gaat met optimisme over stijgingen van vermogensprijzen. Dit vormde de voedingsbodem voor de onevenwichtigheden die aan de basis liggen van de huidige crisis.
Institutionele beleggers hebben duidelijk te lijden onder de lage rentestand. Hun vastrentende beleggingen renderen minder, maar belangrijker nog is dat de marktwaarde van hun verplichtingen is toegenomen door de rentedaling.
Een gevaar van een lage rente is verder dat banken geneigd zijn risicovollere kredieten te verstrekken om toch een hoog rendement te halen. Onderzoek wijst uit dat de kwaliteit van de kredietportefeuilles hierdoor kan verslechteren.
Elke ochtend beleggingstips ontvangen? Meld u gratis aan voor Cashcow Daily!