En dat was het dan. Met de drexit zoals verwacht op 31 oktober is het Draghi-tijdperk bij de ECB voorbij.
Draghi gaat definitief de monetaire geschiedenisboeken in als de eerste ECB-president die de officiële rente nooit heeft verhoogd. Hij verlaagde die rente wel, acht keer maar liefst. Er waren heel wat aankondigingen van ‘quantitative easing’ (QE) of een uitbreiding dan wel verkleining ervan en een handvol keren waarin hij zijn loket openstelde om extra liquiditeit aan commerciële banken te bieden. Ik zou niet verbaasd zijn als tegen de tijd dat zijn opvolgster Christine Lagarde afzwaait bij de ECB, in oktober 2027, het ECB-beleid nog steeds niet volledig genormaliseerd is.
Lees ook: De Lagardeput is nu al een feit
Het belangrijkste stuk van de laatste persconferentie van Draghi onlangs, vond ik zijn antwoord op de vraag waar we ons de meeste zorgen over moeten maken. “Over economische neergang”, aldus de Italiaan. De reden ligt voor de hand: alle middelen die de centrale banken hebben zo’n neergang te verzachten, zijn op of zo goed als op. In combinatie met het feit dat economische neergang onvermijdelijk is, net als een nieuwe recessie in de toekomst, is dit, voor wie wil luisteren, een duidelijke waarschuwing. En hij is afkomstig van niemand minder dan de president van de ECB.
Draghi herhaalde op de persconferentie dat de nieuwe ronde van QE heel lang zal aanhouden. Op de vraag hoe lang de bank dat kan blijven doen zonder dat ze tegen de limieten aanloopt (de ECB heeft regels opgesteld over hoeveel obligaties per emissie en uitgever ze mag kopen en wat de verdeelsleutel is per land), zei de Italiaan dat hoe lang het zou duren ook afhangt van het aanbod van staatsobligaties.
De verwachting is dat de ECB redelijk snel op het punt zal aanbelanden waarop ze onvoldoende Duitse staatsobligaties zal kunnen kopen. De bank kan die periode iets verlengen door wat meer geld uit te geven aan schuldpapier van andere landen maar dat zou tijdelijk soelaas bieden. Als de ECB onvoldoende Duitse staatsobligaties kan kopen en ze er dus mee moet stoppen, dan zou dat de facto tot een gedwongen stop van QE leiden! Zoiets zou voor chaos en paniek op de markten kunnen leiden.
Draghi zei dat wie hogere rentes wil, een stimulerender begrotingsbeleid moet voeren. Wat hij daarmee deed, is de verantwoordelijkheid voor zorgen en onzekerheid over hoe lang QE van de ECB door kan gaan, subtiel overhevelen van de bank in Frankfurt naar de regering in Berlijn.
De Duitse regering kan het moment waarop QE tegen de limieten aanloopt, verlengen door expansiever begrotingsbeleid te voeren. Dat zou namelijk inhouden dat er meer Duitse staatsobligaties aangeboden worden en de ECB dus langer door kan gaan met QE. Als Berlijn niet tijdig over de brug komt met extra aanbod, dan zal Duitsland en niet de ECB verantwoordelijk zijn voor eventuele monetaire chaos en paniek op de markten. Draghi weet heel goed dat Berlijn dat niet graag op zijn geweten zal willen hebben.
Ik verwacht dan ook dat de zeer waarschijnlijke recessie in Duitsland ervoor zal zorgen dat de Duitse regering volgend jaar een veel ruimer begrotingsbeleid zal voeren dan ze nu voorstaat. Dat kan de groei in de eurozone aanjagen, de langetermijnrentes omhoog drukken en de zorgen en onzekerheid over het QE-beleid van de ECB in de kiem smoren.
Bekijk ook:
- Lagarde luidt tijdperk nulrentoceen in
- Fed ‘et al’ uitgespeeld? Denk het niet!
- Monetaire vloed terug van bijna nooit weggeweest